၁၈၉၃ တြင္ ျပည္ၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ငါးမိုုင္ကြာခန္႔မွေမွာ္ဇာ အရပ္ ၊ ေမာင္ကန္ (ေမာင္ဂန္) ကုုန္းမွ ေတြ႕ရျပန္ေသာ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ေရာက္ရွိရာ အေထာက္အထား ။ ( ေနာက္ဆက္တြဲေတြ႕ရွိမႈ ) ။

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=592351714147017&set=a.474475725934617.100938.474473762601480&type=1


ေပခ်ပ္ (၁)

[ ေယဓမၼာ ေဟတုုပၺဘဝါ
ေတသံ ေဟတုုံ တထာဂေတာ အာဟ။
ေတသဥၥ ေယာနိေရာေဓာ
ဧဝံဝါဒီ က႖ဒိၶပါဒါ စတၱာေရာ
သမၼပၺဓာနာ … ]

ေပခ်ပ္ (၂ )

[ ေယဓမၼာ ေဟတုုပၺဘဝါ
(ေတ) သံ ေဟတုုံ တထာဂ ေတာ အာဟ၊
ေတသဥၥ ေယာနိ ေရာေဓာ၊
ဧဝံ ဝါဒီ မဟာသမေဏာတိ
က႖တိပိေတာ ဘဂဝါ အရဟ သမၼာ သမၺဳေဒၶါ
ဝိဇၨာ စရဏ သမၺေႏၷာ သုုဂေတာ …]

နန္းေတာ္ျမိဳ႕ရိုးမ်ားေအာက္က အမွန္တရား (သို႔) လူစေတးျခင္း ။

ျမိဳ႕ရိုး ၊ ျမိဳ႕တံခါးေတြမွာ ဖုတ္ျပိတၱာျဖစ္ျပီး ေစာင့္ဖို႕အတြက္ လူ
အရွင္လတ္လတ္ကို ေျမတြင္းတူးျမႈပ္ ၊ အေပၚကတံခါးတိုင္စိုက္
ဆိုတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေလ႔ရွိတယ္ ဆိုတာကို အဂၤလိပ္လက္ထက္
ေက်ာက္စာဌာန၏ ေက်ာက္စာဝန္ ျဖစ္တဲ႔ခ်ားလ္ဒူရိြဳင္ဆယ္ေရး
တဲ႔ မႏၱေလးနန္းေတာ္လမ္းညႊန္ၾကား စာအုပ္မွာ အတိအလင္း
အက်ယ္တဝင့္ထည့္ေရးသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္ ။ ၁၉၂၅မွာေရး
ဒီစာအုပ္ကိုပဲ၁၉၆၃ခုနွစ္တြင္ေရွးေဟာင္းသုေတသနရံုးမွ၊အေမ
ရိကန္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕သည္“အာရွေဖာင္ေဒးရွင္း”ဆီမွအေထာက္အ
ပံ႔ယူ၍ မူလေခါင္းစဥ္ “ မႏ ၱေလး နန္းေတာ္ လမ္းညႊန္ၾကား ” မွ
“လမ္းညႊန္”ကိုျဖဳတ္၍ “ မႏ ၱေလးနန္းေတာ္ ”ဆိုတဲ႔ အမည္သစ္
နွင့္ထပ္မံပံုနွိပ္ကာ ျမန္မာျပည္အတြင္း တစ္အုပ္ကိုးက်ပ္နႈန္းျဖင့္
ေရာင္းခ်ခဲ႔ပါသည္ ။ အဂၤလိပ္ဘာသာနွင့္ ပံုနွိပ္ထုတ္ေဝတာ ျဖစ္
လို႔ထိုစဥ္ကျမန္မာနိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ၾကတဲ႔ နိုင္ငံျခားသား တိုင္း
ဝယ္ယူဖတ္ရႈ လွ်က္ရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္း
မွနယ္လွဲ႔ရာဇဝင္ဆိုေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ထဲတြင္ ဘာသာျပန္၍
ဤ အေၾကာင္းအရာ ကို ေရးသားသြားခဲ႔ရာ အလ်ဥ္းသင့္၍ ျပန္
လည္ျပဳျပင္ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ ။

ကမာၻေက်ာ္ေပမယ့္ ျမန္မာမေက်ာ္တဲ့သူ ။

Zin Yaw Page မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္ ။

မႏၲေလးတကၠသုိလ္ ဘူမိေဗဒဌာနမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဆရာ ဦးဘ ေမာ္ဟာ ပုံေတာင္ဂ်ီးဟား ေခၚတဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း သန္း ၄၀ ကလူသား ရဲ႕ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကြင္းေမး႐ုိးကုိ စတင္ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ တယ္။ လူသားမ်ား ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ျခင္း ဆုိင္ရာ သီအုိရီအေဟာင္း ေတြကုိ လည္း ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္ခဲ့တယ္။

ရာဇဝင္ထဲကမိန္းမသား(သို႔) ျမန္မာတို႔၏ေနာက္ဆံုးမိဖုရားတစ္ပါးဟာ မိန္းမၾကမ္းၾကီးတဲ႔လား ။

အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ သမိုင္းေရးသူေတြရဲ႕ သမိုင္းေတြကို ဖတ္မိျပီး ယံု ၾကည္မိေန ၾကသူေတြအမ်ားၾကီးရွိေနတာ သိလာရပါတယ္ ။ အဲဒီလို မ်ိဳးျမန္မာ့သမိုင္းကို ေရးတဲ႔သူအခ်ိဳ႕က ဘယ္လိုမ်ား ဝါးကူထိုးလိုက္ ၾကလဲဆိုရင္ သီေပါမင္းတရားနဲ႔ စုဖုရားလတ္တို႔ အသံုးမက်လို႔ အ ထူးသျဖင့္ စုဖုရားလတ္ “စြာ” လို႔ ျမန္မာ့လြပ္လပ္ေရး ဆံုးရံႈးခဲ႔ရတယ္ လို႔ ယူဆထားသူေတြ အမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္ ။ အဲဒီလိုထင္ျမင္ယူဆမႈေတြေၾကာင့္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္လိုက္တဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕ေတြဟာ အလိုလိုေနရင္း “ ကယ္တင္ရွင္ ၾကီး ကရုဏာရွင္ၾကီး အျဖစ္သို႔ ေရာက္သြားခဲ႔သည္ မဟုတ္ပါလား ။ စာေရးသူအေနနွင့္ေတာ့ မည္သည္မည္ဝါ ကိုအမွန္၊ အမွားခြဲျခားျပ ရန္ ဆႏၵမရွိပါ ။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ျမန္မာ့အျမင္စင္စစ္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ခဲ႔ၾကေသာ ျမန္မာ့ အမ်ိဳးသား စာေပပညာရွင္ေတြ ၏စာအု ပ္စာတမ္းေျမာက္ျမားစြာထဲမွ ရွာေဖြေတြ႕ရွိလာသည္႔ “ ျမန္မာ့မ်ိဳး ခ်စ္စိတ္ ” ကိုေတာ့ျဖင့္ ရွာေဖြတင္ဆက္ေပးလိုက္ပါသည္ ။

သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အေရးပါေသာ ရွင္ဒီသာပါေမာက္ ေက်ာက္စာ ေအဒီ ၁၂၈၅။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း

ေရွးျမန္မာ ဆိုဒ္မွ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးထားေသာ ဤ
စာတမ္းကို  တတ္အားသေရြ႕ အဓိပၸါယ္ ျပန္ထားပါသည္ ။

The Historical Important of the Disapramuk Inscreption, A.D. 1285
By Dr Than Htun,

သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အေရးပါေသာ ရွင္ဒီသာပါေမာက္ ေက်ာက္စာ ေအဒီ ၁၂၈၅။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း

The Disapramuk stone inscription now stands as one of the collection of stone inscriptions at the Pagan Museum but originally if belongs to the Mingala Zedi of Pagan and a photogravure of its rubbing has been published as Plate 271 in portfolio two of Inscriptions of Burma ( Tin & Luce, London, 1936 ). The historical information that we get from this inscription is new to our knowledge of the Mongol invasion of Burma at the end of the 13th century. It enables us to correct the story given in the Chinese sources on that particular aspect. Therefore we would like to give the story as found in the chronicles on Burma-China relations on the eve of the Mongol invasion that terminated the reign of King Narathihapati (1254-1287) who is now called as Tayoke Pyay Min- the king who fled from the Chinese.

ယခုလက္ရွိ ပုဂံျပတိုက္ အတြင္းတြင္ Plate - 271 အျဖစ္မင္ကူး၍ စာအိတ္- အတြင္း အျခားေက်ာက္

စာနွစ္ခုနွင့္ အတူ  ထိန္းသိမ္းထားေသာ သွ်င္ဒိသာ ပါေမာကၡ ေက်ာက္စာ  (မူလ- မဂၤလာေစတီ၊ပုဂံ)

ေတြ႕ရသည္ ။ (တင္၊လု႕စ္၊ လန္ဒန္၊၁၉၃၆) ။ -ဤေက်ာက္စာမွ ၁၃  ရာစုအတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံ ကိုမြန္

ဂိုတို႕  က်ဴးေက်ာ္ခဲ႔ေသာ အျဖစ္ကို သိရပါသည္ ။ တရုတ္မွတ္တမ္း - မ်ားနွင့္ တိုက္ဆိုင္ -စစ္ေဆး၍

သမိုင္းတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ႕ေသာ အျဖစ္မွန္ကို ကၽြနု္ပ္တို႕ ျပင္ဆင္ -ေပးနိုင္ပါသည္ ။ ထို႕ေၾကာင့္ - ပထမ

ဦးစြာ ျမန္မာ့ -ရာဇဝင္ က်မ္းမ်ားထဲတြင္ ေတြ႕ရေသာ နရသီဟပေတ့မင္း -( တရုတ္ေျပးမင္း ) ေအဒီ

၁၂၅၄-၁၂၈၇ လက္ထက္ မြန္ဂိုက်ဴးေက်ာ္စစ္ ၏ အျဖစ္အပ်က္ မ်ားက္ို မွတ္တမ္းတင္ထားမႈကိုဦးစြာေဖာ္ျပေပးပါမည္ ။ 

အ႐ွင္နွစ္ပါး ပါေတာ္မူျပီ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မလာျပီ ။

၁၈၈၅ ခုနွစ္၊ နိုဝင္ဘာလ ၊၂၈ ရက္ ေန႕ နံနက္ ဆယ္နာရီ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္ ။ မႏ ၱ ေလးျမိဳ႕ ေဂါဝိန္ဆိပ္ကမ္း ၊ ဧရာဝတီျမစ္ ေရျပင္ ထက္ အဂၤလိပ္ စစ္ေသ နာပတိခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ -ပရင္ဒါဂတ္ ဦးေဆာင္ လာေသာ အဂၤလိပ္ စစ္သေဘၤာ အုပ္စုဆိုက္ေရာက္လ်က္ ရွိသည္ ။ ယင္းအုပ္စု တြင္

ဧရာဝတီ (သို႔) ရာဇဝင္မ်ားရဲ႕ သတို႔သမီး

ျမန္မာလူမ်ိဳး ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ နွင့္ ျမန္မာ့ သမိုင္းစဥ္သည္ ဧရာဝတီျမစ္၏ ဝဲယာျမစ္ ကမ္းပါး ေပၚ တြင္ ျဖစ္တည္ လာ၍ ျမန္မာ နိုင္ငံၾကီး သည္လည္း ဧရာဝတီျမစ္ ဝဲယာ ကမ္းပါးေပၚတြင္ လူလား ေျမာက္၍ ဤျမစ္ ဝဲယာ ၌ပင္ ရွင္သန္ တည္ရွိေန ေပသည္ ။ ဧရာဝတီသည္ ျမန္မာ နိုင္ငံ အတြင္း ၌ပင္ စ၍ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ပင္ ဆံုးေသာ ျမန္မာ့ သဘာဝ အေဝးေျပး လမ္း မ ၾကီး ျဖစ္ သည္ ။ တ ေကာင္း ၊ ဟန္လင္း ၊ ဗိႆနိုး ၊ သေရ ေခတၱရာ ၊ ပုဂံ ၊ ပင္းယ ၊ စစ္ကိုင္း ၊ အင္းဝ ၊ အမရပူရ ၊ ရတနာပုံ အစ ရွိေသာ မင္း ေနျပည္ေတာ္ ၾကီး မ်ား သည္ ဧရာဝတီျမစ္ ဝဲယာ ကမ္းပါး ေပၚတြင္ ထြန္းကားခဲ႔ ျပီး ျမန္မာ တိုင္း ရင္းသား ျပည္သူတို႕ ၏ ကိစၥ အဝဝ သည္ ဧရာဝတီ နွင့္ ဆက္စပ္ လ်က္ ရွိ သည္ ။ ဧရာဝတီျမစ္ ပို႔ခ်ခဲ႔ေသာ ေျမေပၚတြင္ ျမန္မာ့ ပထဝီဝင္ ၊ ျမန္မာ့ ရာဇ ဝင္ ၊ ျမန္မာ့ သမိုင္း ၊ ျမန္မာ့ ဇာတ္ိ ၊ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ သား တို ့ ျဖစ္ေပၚ လာပါသည္ ။ လြန္စြာ လွပေသာ ျမစ္က်ဥ္း ငါးခု နွင့္ ပင္ လယ္ ထြက္ေပါက္ ပါရွိေသာ အဖိုးတန္ သဘာဝ ရတနာ ပင္ ။ကမာၻေပၚတြင္ မည္ သည့္နိုင္ငံ မဆို လူဦးေရသာ လွ်င္တိုးတက္မႈ ရွိျပီး ေျမၾကီး တိုးတက္မႈ ကား မရွိေပ ။ သို႔ေသာ္ ဧရာဝတီ ျမစ္၏ နုန္းတင္ ေျမနုမ်ား ပို႔ခ်မႈ ေၾကာင့္ အႏွစ္ (၁၀၀) ၾကာတိုင္း ျမစ္ဝ ကၽြန္းေပၚတြင္ သံုးမိုင္မွ် က်ယ္ဝန္းေသာ ေျမ ပမာဏကို ျမန္မာျပည္သူ တ္ုိ႔အတြက္ လက္ ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိ ပါသည္ ။

ထူးျခားလွသည့္ အရည္အခ်င္း ရွိေသာ လက္ရာ ျဖစ္သည့္ ပရန ကန္ ရတနာ ပစၥည္း တစ္ခုမွာ ပံုတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္ ေရႊျဖင့္ ျပဳလုပ္ထား ေသာ စိန္ ခါး စည္း ျဖစ္သည္။ ထုိ ခါးစည္းတြင္ ေဒါင္း႐ုပ္ကို စိန္လံုး မ်ားႏွင့္ ပံုေဖာ္ ထား သည္ ။ ဤခါးစည္းကို ၂၀ ရာ စု ႏွစ္ အေစာပိုင္း ေလာက္က ထူးျခားလွသည့္ ၇၅ ကာရက္ရွိေသာ စိန္လံုးေရမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ ထားသည္။ ဘာကယ္လ္ (Buckle) ႏွင့္ ေဘး...မွစိန္မ်ားသည္ အ၀ါ ေရာင္စိန္၊ အညိဳ ေရာင္စိန္ႏွင့္ ပန္း ေရာင္ သန္းသည့္ လိေမၼာ္ေရာင္ စိန္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒါင္း ႐ုပ္ ကိုယ္ထည္မွ အလယ္ စိန္လံုးမွာ ဥေရာပ ၌ ေသြးထားေသာ စိန္ ျဖစ္ပံု ရ ၍ အေလးခ်ိန္ ၅ ကာရက္ ရွိသည္။ ဤခါးစည္းမွ ဘာကယ္လ္(Buckle) ဒီဇိုင္း ပံုမွာ ျဖဳတ္လိုက္လွ်င္ စိန္ရင္ထုိး သဖြယ္ သံုး၍ ရသည္။

ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ခန္႕က ပ်ဴေခတ္ ကေခ်သည္ ေၾကးရုပ္တုိ႔၏ အတိတ္သမုိင္းကို စာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚမွ တူးဆြျခင္း

၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ အတြင္းတြင္ သုေတ သန ၀န္ေထာက္ ဦး စိန္ေမာင္ ဦး ဦးစီးသည့္ အဖဲြ႕သည္ သေရ ေခတၱရာျမိဳ႕ ေဟာင္းအေရွ႕ ေျမာက္ ဘက္ ျမိဳ႕ရိုး၏ အျပင္ ဘက္ရိွ ၊ ဘုရားမာ ဘုရားအနီး တူးေဖာ္မႈ ကုနု္းအမွတ္ (၈) မွ က်က္သေရ မဂၤလာ အထိမ္းအမွတ္ သေကၤတ သီရိ၀စၦပုံႏွင့္ ၾကာပန္း ၾကာခက္ တုိ႕ျဖင့္ ျခယ္လွယ္ ထားေသာ အျမင့္ ၁၁ လက္မ ခန္႔ရိွသည့္ ေၾကး ေခါင္းေလာင္း တစ္လုံး ကို တူးေဖာ္ ေတြရိွခဲ့သည္။ ထုိေၾကး ေခါင္းေလာင္း အတြင္းမွ ထူးျခားေသာ ပ်ဴေခတ္ ေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ကုိ ေတြ႔ရိွခဲ့ ေပသည္ ။ ေၾကး႐ုပ္ငါး႐ုပ္ သည္ ထုိေခတ္ တီးမႈတ္ကခုန္သည့္ သဘင္ပညာသည္တုိ႔၏ ပုံသ႑န္ကုိ ေဖာ္ညႊန္းသြန္း လုပ္ခဲ့ဟန္ရိွေပသည္။ အ႐ုပ္ တစ္ခုသည္ ပေလြ မႈတ္ဟန္၊ အ႐ုပ္တစ္က ဗုံတီးဟန္၊ ေနာက္တစ္ခု က ခြက္ခြင္း တီးျပီး၊ တစ္႐ုပ္ က ေပ်ာ့ေျပာင္းႏြဲ႕ ေႏွာင္း ႏူးည့ံ ျငိမ့္ေညာင္းစြာ ကျပ ဟန္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံး တစ္ခုက ပုပု ကြကြ ခါးကုန္းကုန္း ၊ သူ႔ ေက်ာကုန္း မွာ အထုပ္ တစ္ခု ပိုးျပီး ေပ်ာ္ေတာ္ ဆက္ (လူျပက္) ဟန္ပါပါ ဟာသျပဳ သ႐ုပ္ေဆာင္ ေနပုံ မ်ားျဖစ္ သည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ငယ္ပင္ ငယ္ေစကာမူ အလြန္အသက္ ပါလွျပီး အလြန္ ျမတ္ႏုိးဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ အႏုပညာ လက္ရာ ေျမာက္ၾက ေပသည္။ ဆင္ယဥ္ ထုံးဖဲြ႔မႈႏွင့္ ဟန္ပန္ အေနအထား မ်ားမွာ အိႏိၵယ ဆန္လွသည္ ။

ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေတြ ့ရေသာ ပုဂံျပည့္ရွင္ စည္သူ (၂) ၏ မိဖုရားမ်ား

စည္သူ(၂) ၏ လက္ထက္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ သည္ အေရွ ့ သလႅင္ေက် ၊ အ ေနာက္ မစၥဂီ ရိ ၊ ေျမာက္ ငေဆာင္ခ်ံ ၊ ေတာင္ တလိုင္ သရိယ္ နွင့္ ထဝယ္ လ်င္ အပိုင္းအျခား ရွိ သည္ ဟုစိရပါသည္ ။ စည္သူ (၂)၏ မိဖုရား ေျခာက္ပါး စာရင္းကိုလည္း ေတြ ့ရပါ သည္ ။ ယင္းတို ့မွာ

၁ ။ ေတာင္ပ ႅင္သည္ (ေတာင္နန္းစံ) ။

၂ ။ မ ႅစ္ပ ႅင္သည္ (ေျမာက္နန္းစံ) ။

၃ ။ စဝ္ျမကန္သည္ (ျမကန္ မိဖုရားေစာ) ။

၄ ။ ဝဋံ သိကာ (ဦေဆာက္ပန္)(ထိပ္ေခါင္တင္ မိဖုရား) ။

၅ ။ စဝ္အလြမ္ (ထိပ္ထား မိဖုရားေစာ) ။

၆။ ေဝလုဝတီ (ဝါးမိဖုရား) ။

တို ့ျဖစ္ပါသည္ ။
ယင္းတို ့အနက္ စဝ္ျမကန္သည္ အေရးပါ အရာအေရာက္ ဆံုးမိဖုရား ျဖစ္ဟန္ တူ ၏။ ထိုမိဖုရား၏ သားေတာ္ နာေတာင္မ်ာ က စည္သူ (၂) ၏ အရိုက္အရာ ကို ဆက္ခံေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ ။

ပ်ဴမင္းသား ဂီတခရီး စဥ္ ေအဒီ - ၈၀၂ ။

၂၀၁၂ ခုနွစ္ ၊ မတ္လ အတြင္း ရန္ကုန္ ျမိဳ႕ ၊ ယဥ္ေက်း မႈ နွင့္ အနု ပညာ တ ကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ခ်ဳပ္က ျမန္မာ့သ မိုင္းအ ဖြဲ႕ ဒုတိယ ဥကၠဌ ၾကီး ေဒါက္တာ တိုးလွ နွင့္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အဖြဲ႕ဝင္ ေဒါက္ တာ ခ်စ္စံဝင္း တို႕ကို ေခၚယူ ေတြ႕ ဆံု၍ တ႐ုတ္နိုင္ငံ တြင္ ႐ုပ္ျမင္ သံၾကား ဇာတ္ လမ္း တြဲ အျဖစ္႐ိုက္ ကူးမည္ ျဖစ္ေသာ ပ်ဴအဖြဲ႕၏ ဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖမႈ နွင့္ အက တင္ ဆက္မႈကို ကူညီေပးရန္ ဖိတ္ၾကား ခဲ႕ ပါသည္ ။ ခရစ္နွစ္ ၈၀၂ ခုနွစ္က အိမ္ေ႐ွ႕ မင္းသာ; သုနႏၵန ဦး ေဆာင္၍ သေရခတၱရာ မွ တ႐ုတ္နန္း ေတာ္ ခ်န္အန္းသို႕ သြား ေရာက္ ေဖ်ာ္ ေျဖ ခဲ႕ရာ ဤအ ေၾကာင္း ကို ဇာတ္လမ္းတြဲ ႐ိုက္ကူး မည္ ဟုသိရသည္ ။ ျမန္ မာ့ အနု ပညာ႐ွင္ မ်ားနွင့္တကြ သမိုင္း ပညာ ႐ွင္ မ်ားကပါ ထို ေခတ္ကာလ က ပ်ဴဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖ မႈ နွင့္ အက တင္ဆက္မႈ တို႕ အ မွား အယြင္း မ႐ွိေစရန္ နွင့္ ျမန္မာ့ဘက္ မွ စီစဥ္ တင္ဆက္ ထားမႈနွင့္ ကိုက္ညီရန္ နွစ္ဘက္ ေတြ႕ဆံု ေဆြး ေႏြး ျခင္းျဖစ္ပါ သည္ ။ ထို ဇာတ္လမ္းတြဲ တြင္ ျမန္မာ့ အနုပညာ ႐ွင္ မ်ားလည္း ပါဝင္သ႐ုပ္ ေဆာင္မည္ဟု သိရသည္ ။

ပ်ဴ ဂီတ အနုပညာ ရွင္မ်ား ။ ( Noel . F Singer 1997 )

ခရစ္နွစ္ ၈၀၂ ခုနွစ္ တ႐ုတ္ျပည္ ေရာက္ ပ်ဴဂီတ အနု ပညာ အဖြဲ႕ ၏ စြမ္းပ ကား သည္ တ႐ုတ္တို႕ ကိုအံ့အားသင့္ ေစခဲ႔ပါသည္ ။ ပ်ဴ ဂီတ အနုပညာ၏ အင္အားသည္ သေရခတၱရာ ၏ အင္အား ပင္ ျဖစ္ေပသည္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ပ်ဴဂီတ အနုပညာ အတြက္ ေျမ ေပၚ ေျမေအာက္ အေထာက္ အထား ဆို၍ ေမွာ္ဇာ႐ွိ ျမင္ဗာဟုေစ တီ ပ်က္ ကုန္းမွ ေျခထိုးကေနဟန္ အုတ္ခြက္ တစ္ခု ၊ ေမွာ္ဇာ အျခားေနရာမွ ေျခထိုး လက္ေျမွာက္ ကေနဟန္ အုတ္ခြက္ တစ္ခု နွင့္ ၁၉၆၆-၆၇ ခုနွစ္အတြင္း သေရခတၱရာ ျမိဳ႕ေဟာင္းမွ တူးေဖာ္ ရ႐ွိေသာ ကခုန္ တီးမႈတ္ ေနေသာ ေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ ေလာက္သာ ေတြ႕ရပါသည္ ။ သို႕ျဖစ္ပါ၍ တ႐ုတ္တို႕ ၏ ထန္မင္းဆက္ သမိုင္းေဟာင္း ၊ ထန္မင္းဆက္ သမိုင္းသစ္ နွင့္ ထန္ မင္းဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ ပံုစာတမ္း မ်ားတြင္ ပ်ဴဂီတ ခရီးသြား အဖြဲ႕အ ေၾကာင္းကို ဆရာၾကီး ဦးရည္ စိန္ ၏ ေက်းဇူးနွင့္ ေလ့လာရပါ ဦးမည္ ။

အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးနွင့္ သုေတသနအျမင္ အပိုင္း (၂)။

 ဦးေပၚဦး ၏ အဆက္အႏြယ္ ဇယား း

အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးအေၾကာင္း နွင့္ ပတ္သတ္၍ ဦးေအာင္၊ ပိဋိကတ္ ဆရာ ျမိဳင္ ၊ ဦးေက်ာ္ထြန္း ၊ စာေတာ္ျပန္ ဆရာသိန္းတို႔က ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေဝခဲ႔ ဖူးၾကသည္ ။ ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ဦးေပၚဦး အေၾကာင္းကို သက္ၾကီးစကား သက္ငယ္ ၾကား အ ေနျဖင့္ ၾကားဖူး နားဝ႐ွိခဲ႔ ၾကျပီး ယခု အခ်ိန္ထိ ကိုးကား၍ ေျပာဆို ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္ ။ ဦးေပၚဦး သည္ အမွန္ တကယ္တြင္ ေတာ့ လူ အမ်ား သိထားသလို ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္ တစ္ဦး မဟုတ္ ပါ။ပ်က္တီး၊ ပ်က္ေခ်ာ္ေနတတ္သူလည္းမဟုတ္ျပန္ေပ။ထို႔ျပင္ ဝန္ၾကီးတစ္ဦး လည္း မဟုတ္ခဲ႔ပါ။ျမန္မာဘုရင္လက္ထက္ နန္းတြင္းအဖြဲ႕ အ စည္းတြင္ ေျမ တိုင္း အတြင္းဝန္ တစ္ဦးသာ ျဖစ္ပါသည္ ။ စာေရးဆ ရာမ်ား၏ ဖန္တီးခ်က္ သာ ျဖစ္ျပီး ထို ဖန္တီးခ်က္ မ်ားကို စာအုပ္ တစ္ခ်ိဳ႕ထဲတြင္ အကိုး အကား အျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾက၍ စာဖတ္သူ မ်ားမွ ေလွ်ာက္ထံုးမ်ား ထဲ႐ွိဦးေပၚဦးကို အစစ္ အမွန္ဟု ယံုၾကည္ သြားမည္ စိုးေသာေၾကာင့္ စာေရးဆရာ ဦးတင္နိုင္ တိုးမွ ဦးေပၚဦး ၏ ဘဝ သ႐ုပ္မွန္နွင့္ သူ၏ ေလ်ာက္ထံုး မ်ားကို သမိုင္း သု ေတ သန အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ႔ပါသည္။

ေက်ာက္စာမ်ားထဲမွ ပုဂံေခတ္ဆိုင္ရာ အပင္ ၊ အသီး စာရင္း ။

ပ်ဥ္မ = ဣပ္မွ ူယ္ ။
ဥသွ်စ္ = ဥိေရစ္ ။
အုန္း = ဥိ ။
ေအာက္မဲညိဳ = ေအာင္မညိစ္ ။
ၾကက္သြန္ျဖဴ = ကသြန္ ။
ကုလားပဲ = ကုလာပါယ္ ။
ကင္ပြန္း = ကမ္ေပါန္ ။
ကန္ခ်ဳပ္ = ကန္ေခ်ာင္ ။
ေက်ာက္ဖရံု = ေကႅည္ဖူရံု ။

ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ား တြင္ ေန ့ခုနွစ္ ေန ့အား ေရးထိုးထားပံု ။ ျမန္မာ-မြန္-ပါဠိ-သကၠတ ။

တနဂၤေႏြ ေန ့ = တန္နွင္ကနုယ္ ။ တငဲ / တဲ ၢ (ဂ=င) (မြန္) ။

တနလၤာေန ့ = တန္နွင္လာ ။ တငဲ (မြန္) ။

အဂၤ ါ ေန ့ = အင္ကာ ။

ဗုဒၶဟူး ေန ့ = ပုတၱဟူ ။

ၾကာသာပေတး ေန ့ = ၠၾကႆပတိယ္ ။ ျဗိဟ သၼတိ (သကၠတ) ။

ေသာၾကာ ေန ့ = သုႀကၠာ ။ သုကၠ (ပါဠိ) ။ ဂုၾက (သကၠတ)။

စေန ေန ့ = စနိယ္ ။ သနိ (ပါဠိ) ။ ဇနိ (သကၠတ) ။

Photo Copied

ပုဂံေခတ္ဆိုင္ရာ ေက်ာက္စာမ်ားထဲ မွ ေတြ ့နိုင္ေသာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း ကိုလိုက္ ၍ သတ္မွတ္ေသာ စကားလံုး မ်ား ။

(က) ။ ေမြးျမဴေရး နွင့္ လယ္ယာလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ။

လယ္သမား = လယ္သယ္/ လယ္သူ ။
လယ္ခင္းေစာင့္ = လယ္ဥယင္ေစာင့္ ။
ေကာက္စိုက္သူ/ သမ = စပါစိုက္ ။
ဥယ်ာဥ္မွဴး = ဥယင္သည္ ။
ကၽြဲႏြားေမြးသူ = ႏြာထိန္ ။
ၾကက္ေမြးသူ = ကႅ ြထိန္ ။
ဆိတ္ေမြးသူ = ဆိတ္ထိန္ ။
ဆင္ထိမ္းသူ = ဆင္ထိန္/ ဝမ္ပယ္ထိန္ ။
ႏြားေက်ာင္းသူ = နြာေကႅာင္စြံ ။

ပုဂံေခတ္ ဆိုင္ရာ ေက်ာက္စာမ်ားမွ အေဆြ / အမ်ိဳး တို ့ အေပၚ အေခၚ အေဝၚ စကားလံုး မ်ား ။( ျမန္မာ / မြန္ )

ပုဂံေခတ္ လူမႈအဖြဲ ့ အစည္း တြင္ ထိုအခါ ၊ ထိုကာလ ကပင္ အမိ ၊ အဖ နွင့္ သားသမီး တစ္အုပ္တို ့ သည္ အေရး အပါဆံုး ေသာအဖြဲ ့အစည္း ပင္ျဖစ္သည္ ။

ျမန္မာ့ သမိုင္းအေပၚ အဆိုးအေကာင္း သက္ေရာက္ေစခဲ ့ေသာ အဂၤလိပ္ တို ့၏ ကိုလိုနီ ပညာေရး ။

ျမန္မာတို ့သည္ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ ့ၾကသည္ ။ သို ့ ေသာ္ သမိုင္း ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ ရာတြင္ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားရွိ ေန လ်က္ ျပီးျပည့္ စံုေသာ ေထာက္ ကြက္ မရွိေသာ သမိုင္းစစ္ကို ထား မသြား နိုင္ခဲ ့ ၾက ။ ေရွးက ရာဇဝင္ ဆရာ တို ့ သည္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အျပည့္ အဝ မရရွိခဲ့ ့့့ၾက၍ေလာ ။ ေဒသတြင္း ရင္းနွီး ခ်စ္ ၾကည္ မႈကို ေရွ ့တန္းတင္ ခ်င္ေဇာ အားၾကီး လြန္း ၍ေလာ ။ သမိုင္း အေထာက္ အထား ဆိုင္ရာ ဗဟု သုတ အားနည္း ခ်က္ေၾကာင့္ ေလာ ။ သို ့ေလာေပါင္း မ်ားစြာ နွင့္ ျမန္မာ့သမိုင္း ေၾကာင္း ပံုရိပ္သည္ ရာဇဝင္ အဆင့္သာ ရွိသည္ ဟု နိုင္ငံ တကာ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ တို ့က သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ ့ရေလ သည္ ။

လြန္ခဲ ့ေသာ နွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀) ေက်ာ္ ပ်ဴေခတ္က ဟုယူဆရေသာ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းမ်ား စစ္ကိုင္းတိုင္း တြင္ ေတြ ့ရွိ ။

ဇူလိုင္၊ (၂၅) ။

စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ ျမင္းမူၿမိဳ႕နယ္၊ သမေႏၲာေက်းရြာေန ဦးထြန္းျမင့္(၄၂)ႏွစ္ႏွင့္ ဦးသန္းေဇာ္(၄၂)ႏွစ္ဆုိသူတို ့သည္ လြန္ ခဲ့ေသာ(၁၅)ရက္ခန္႔က သန္းေဇာ္ဆုိသူက ၎ပုိင္ယာေျမအတြင္း ႏြားျဖင့္ ထြန္ယက္စဥ္ ေငြဖလား ဟုထင္ရေသာ ေဘာလံုး အေသးအရြယ္ ခန္႔အား ထယ္ျဖင့္ထုိးမိသျဖင့္ ၾကည့္ ႐ႈရာ ဖလား(၃)လံုး ထပ္လ်က္ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း၊ ၎ ဖလား(၃)လံုးအနီး ၀န္း က်င္ တြင္ ေရႊလံုး ဘယက္ကုံးမ်ား၊ ေရႊ၀ါရွာကြင္း မ်ား၊ ေရႊဆြဲျပားႏွင့္ ေရာင္စံု ေက်ာက္ပုတီးမ်ားကုိ ထပ္မံေတြ႕ရွိသျဖင့္ သိမ္း ဆည္းခဲ ့သည္။ (၃/၄)ရက္ခန္႔ အၾကာတြင္ ဦးသန္းေဇာ္က အိမ္နီးခ်င္းေန ဦးထြန္းျမင့္ႏွင့္အတူ ျမင္းမူၿမိဳ႕ရွိ ေရႊဆုိင္ (၁)ဆုိင္သို႔ သြားေရာက္ျပသခဲ့ ေသာ္လည္း ၀ယ္ယူျခင္းမရွိသျဖင့္ ၂၂-၆-၂၀၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ဦးထြန္းျမင့္ ႏွင့္အတူ မႏၲေလးၿမိဳ႕၊ မန္းၿမိဳ႕ေစ်း အတြင္းရွိ ““ေရႊထိပ္ဦး”” ေရႊဆုိင္သို႔ လာ ေရာက္ေရာင္းခ်ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ဆုိင္ဆရာၾကီး ဦးဟန္ပ

မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္သာမက ျမန္မာတစ္နိဳင္ငံလံုး ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားတဲ့ ရြာစား ႀကီး စိန္ေဗဒါ ကြယ္လြန္ တဲ့ေနာက္“ဦးဟန္ပ”ဟာ အႀကီးက်ယ္ဆံုး ျမန္မာ့ ဂီတ ပညာရွင္ႀကီးပါ ။ ဒီေလာက္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးက နတ္ကနား တီးတဲ့ဆီ ပညာ သြားယူ ရတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ့္ စိတ္ထဲ တမ်ိဳးႀကီး ။နတ္ကနား တီးတာက မႏၱေလး နတ္ကနား ေလာကမွာ (နတ္ကနားစိန္ေဗဒါ) ရယ္လို႔ ထင္ရွားတဲ့
“ဦးဘဒင္”ပါ ။ “ဦးဘဒင္”ဟာနတ္ကနားကို အလြန္ေခတ္မွီေအာင္ တီးတဲ့သူ ပါ ။ “ဗလာဆိုင္း” သမား ေတြက နတ္ကနား တီးတဲ့သူေတြ ကို သိပ္အထင္ မႀကီးၾက ဘူး ။ နတ္ကနား တီးတဲ့ သူေတြက လည္း “မင္းတို႔ ငါတို႔လို႔ တီး တတ္ ရဲ႕လား”လို႔ ျပန္ေမးတာ ေတြရိွိတယ္ ။ အမွန္၀န္ခံ ရရင္ေတာ့ သူတို႔ တီးသလို မတီးတတ္တာ အမွန္ပါ ။

C - 14 ေခၚအက္တန္အနုျမဴ နွင့္ အတိတ္ကို ရက္စြဲတပ္ျခင္း ။

ကမာၻ႕ အျပင္ဘက္ က်ယ္ဝန္းလွသည့္ ဟင္းလင္းျပင္ထဲမွ ျဖတ္ သန္းလာေသာ ေကာ့ စ္မစ္ေရာင္ျခည္တို႔သည္ ကမာၻ႕ ေလထုအ တြင္း ႐ွိ နိုက္ထ႐ိုဂ်င္ အနုျမဴမ်ားနွင့္ ကမာၻေျမၾကီး၏ အထက္ ငါး မိုင္အကြာ တြင္လာေရာက္ တိုက္မိရာမွ ကာဗြန္-၁၄ ျဖစ္လာ မည့္ ေရဒီယို သတၱိၾကြ အနုျမဴမ်ား ျဖစ္ လာသည္ ။ ၎တို႔သည္ ေအာက္ဆီဂ်င္ နွင့္ပူးေပါင္း၍ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ မ်ားအ ျဖစ္ ေျမျပင္ေပၚသို႔ ဆင္းသက္ လာေလ သည္ ။ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုက္ဒ္ ကိုသစ္ပင္ ပန္းမာန္တို႔မွ အစာခ်က္လုပ္ ရန္ လို အပ္သျဖင့္ စုပ္ယူ ၾကရာ ထိုျဒပ္ေပါင္းသည္ သစ္ပင္တို႔ကို စား သံုးေသာ သတၱဝါ မ်ား၏ ကိုယ္တြင္းသို႔ ေရာက္႐ွိသြား ေတာ့ သည္။ မွတ္သားရန္မွာ သက္႐ွိအရာ ဝတၳဳတိုင္းသည္ ကာဗြန္ - ၁၄ ကိုစုတ္ယူ ၾကျခင္း ျဖစ္သည္ ။ သြင္းယူျပီးသည့္ ပမာဏ တစ္ခုတြင္ ထိုထက္ပိုသြင္းယူျခင္း မ႐ွိေတာ့ပဲ ရပ္တံ့သြားသည္ ။သက္႐ွိတို႔ ေသဆံုးသြား ေသာ အခါ ကာဗြန္-၁၄ ကိုစုပ္ယူ ျခင္း ရပ္ဆိုင္း သြားသည္ ။ ထိုအခါ ဝတၳဳ အတြင္းတြင္ ႐ွိေသာ ကာဗြန္- ၁၄ သည္စတင္ ျပိဳကြဲေတာ့ သည္။ သိပၸံပညာ ႐ွင္တို႔သည္ အရာ ဝတၳဳ တစ္ခု အတြင္း႐ွိ ကာ ဗြန္ -၁၄ မည္မွ် ျပိဳကြဲ၍ မည္မွ် ၾကြင္း က်န္သည္ကို တိုင္းတာနိုင္ သည္ ။ ေရဒီယို သတၱိၾကြ အနုျမဴ ျဖစ္ သည့္ ကာဗြန္-၁၄ ကို ၁၉၄၃ ခုနွစ္တြင္ သပ္သပ္ခြဲထုတ္ ေတြ႕ ႐ွိ ခဲ႔ေလသည္ ။ အတိတ္ ကို ေလ့လာရန္ ၊ ပစၥဳပန္ကို နားလည္ရန္ နွင့္ အနာဂါတ္ကို စူးစမ္း ၾကည့္နိုင္ရန္ အတြက္ အေရးပါေသာ ျဒပ္ေပါင္း တစ္ခု ျဖစ္လာ ခဲ႔ သည္ ။ သဘာဝ ျဒပ္စင္ ကာဗြန္၏ ေရဒီယ္ို သတၱိၾကြ အိုင္ဆို တုပ္ တခုျဖစ္သည့္ ကာဗြန္-၁၄ သည္ ေ႐ွးေဟာင္းပစၥည္း မ်ားကို ရက္စြဲတပ္ရန္ အတြက္ သပၸံပညာ႐ွင္ မ်ား ၏ အေရးၾကီးေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ ေပေတာ့သည္ ။ မည္သို႔ အသံုးဝင္သည္ကို ႐ွင္းပါ ဦးမည္ ။

ဗိႆနိုး ျမိဳ ့ေဟာင္း ဆိုင္ရာ ယခင္ တူးေဖာ္ေတြ ့ရွိ ခ်က္မ်ားကို ေခ်ပျခင္း ။

2003 June 10 တြင္ ဗိႆနိုး ျမိဳ ့ေဟာင္း ေနရာ မွ တူးေဖာ္ ေတြ ့ရွိ ခဲ့ေသာ ဗုဒၶ ရုပ္ပြား ေတာ္ တစ္ဆူ ေၾကာင့္ ယခင္ အယူ အဆမ်ား ေျပေပ်ာက္ခဲ ့ရပါ သည္ ။ ယခင္က ဗိႆ နိုး ျမိဳ ့ေဟာင္းတူးေဖာ္ရာ တြင္ မည္သို ့ေသာ သာသ နာ အေထာက္ အထား တစ္စံုတ ရာမွေတြ ့ရွိျခင္း အလ်င္း မရွိခဲ ့ေပ။ သို ့ျဖစ္ ရာ ေအဒီ ၁ရာစု ခန္ ့ကစည္ပင္ ခဲ ့ေသာ ဗိႆနိုး ျမိဳ ့ေဟာင္းတြင္ မည္သည့္ သာသနာ ကိုးကြယ္မႈ အေထာက္အထား မ်ားမရွိ ဟူေသာ အယူအဆ မ်ားနွင့္ ဗိႆနိုး သည္ ကိုးကြယ္မႈ တစံုတရာ မရွိဟန္ ယူဆခဲ ့ၾက ေပသည္ ။ ျမန္မာ နိုင္ငံ ေရွးေဟာင္း သုေတ သန ဌာနမွ တူးေဖာ္ ေတြ ့ရွိေသာ ဆင္းတု ေတာ္ သည္ ဗိႆနိုး ေခတ္ ၏ ဗုဒၶ သာ သနာ အေထာက္ အ ထား ကိုလွစ္ဟ ျပ လိုက္သည္ သို ့ပင္ ။ သမိုင္း သက္ေသတည္ မွ အသိေပးထား သလိုပင္ ေျမ ထဲ သမိုင္း တျဖစ္လဲ ေရွးေဟာင္း သုေတ သန အပိုင္း တြင္ အခ်က္ အလက္ မ်ားစြာ ကို အသစ္ အ သစ္ ေသာ တူးေဖာ္ ေတြ ့ရွိမႈ မ်ားနွင္ ့ဆ က္စပ္ ေဖာ္ ထုတ္ ရေပသည္ ။ သမိုင္း ပညာ ရွင္ တို ့၏ တာဝ န္မွာ ကြင္းဆက္ ျပတ္ ေန လွ်င္ ျဖစ္တန္ ျဖစ္ေကာင္း ဘြယ္ရာ၊ ျဖစ္နိုင္ဘြယ္ ရာ ရွိသည္ ဟူ၍ အနု မာန နွင့္ ယာယီ ျဖည့္ထား ေပးရ ေပမည္ ။ သို ့မွသာ ေနာင္ဆက္ ခံေသာ သမိုင္း ပညာ ရွင္မွ အသစ္ေတြ ့ရွိခ်က္ မ်ားရွိ လာလွ်င္ အလြယ္တကူ ျပန္လည္ အ တည္ျပဳ ေရးသား နိုင္ မည္ ျဖစ္သည္ ။ ဗိႆနိုး ျမိဳ ့ေဟာင္း ဆိုင္ရာ အေရး ပါေသာ ေတြ ့ရွိခ်က္ ျဖစ္သည့္ ဤ ဆင္းတု ေတာ္ ေတြ ့ရွိမႈ ကို ဥပမာ ယူ၍ သမိုင္းဘာသာ ရပ္ တြင္ မည္သို ့မွ် အတည္သေဘာ မရွိနိုင္ေၾကာင္း ၊ မည္ သည့္ ျဖစ္ရပ္ကိုမွ် ပံုေသတြက္ ခ်က္ မထားသင့္ ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ နိုင္ၾက ေစရန္ ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပလိုက္ ပါ သည္ ။

သမိုင္းေၾကာင္းတို ့ တိုက္ဆိုင္ရာ ။

ေျပာရရင္ ေတာ့ သမိုင္းဆို တာ ဆံုခ်က္ေလး ရွိရမယ္ ။ သေဘာက ေခတ္ျပိဳင္ မွတ္တမ္းေတြ တိုက္ဆိုင္ရမယ္ ။ေရေျမေဒသ နီးစပ္ တဲ ့ ေနရာေတြမွာ သမိုင္းေၾကာင္း အခ်က္အလက္ ေတြဆက္ႏြယ္ေနရမယ္ ။
ေသခ်ာေလ့လာ လိုက္မိေတာ့ ျမန္မာ့နိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားေတြ ရဲ ့ သမိုင္းဟာ ရာဇဝင္ ပိုင္းမွာ တိုက္ဆိုင္မႈေတြ ရွိေနတာကို ေတာ့ေတြ ့ရပါတယ္။ အေၾကာင္းက ေခတ္ျပိဳင္ သေဘာမ်ိဳး မွတ္တမ္းတင္ ထားတာမဟုတ္ပဲ အလြန္တရာ မွေနာက္က်ေနျပီ ဖစ္ေသာ အခ်ိန္ကာလမွာ ေရး ခဲ ့ၾကလို ့ပဲ ။ ေရးခဲ ့တဲ ့ အခ်ိန္ကာလ အလိုက္ ဘုန္းမီးေနလ ေတာက္ေျပာင္ ေနသူေတြ က အသာစီး မွေနျပီး ေရးခဲ ့တဲ ့ အဂတိသေဘာ မလြတ္တာေလး ေတြ အနဲ အမ်ားဆို ပါေနတာမို ့လို ့ တိုက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္း အခ်က္အလက္ေတြ ကို သာလိုရာဆြဲ ကိုးကားတတ္ၾကပါတယ္ ။ ကမာၻ ့ သမိုင္းနယ္ပယ္ တြင္ ေပါက္ေပါက္ေျမာက္ေျမာက္ ရွိၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္တို ့ စြတ္စြဲၾကသလို ရာဇဝင္ၾကီး မ်ားဟာ မင္းလိုလိုက္ မင္းၾကိဳက္ ဖန္တီးခဲ ့ ၾကတယ္ ဆိုတာ ကိုလဲ ျငင္းမရတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္ ။ သို ့ေသာ္ ေခတ္ကာလ အလိုက္ ထိုရာဇဝင္ က်မ္းၾကီးမ်ား ၏အကိုးအကား ကိုမည္သည့္ေနရာမွ ရသည္ကို မေဖာ္ထုတ္နိုင္ ေသးသေရြ ့ကေတာ့ တိုင္းရင္းသား တို ့၏ ရာဇဝင္ မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈ ပစ္ရန္ လံုးဝမျဖစ္နိုင္ေသးေပ ။ လြန္ေလျပီး ေသာ သမိုင္းပညာ ရွင္ တို ့ကို က်မတို ့ ေလးစားၾကရမည္ မဟုတ္ပါလား ။

သင့္လူ ၏ ေဖ့ဘြတ္နုုတ္စ္ ထဲမွ ေက်ာက္စာထဲက ပုုဂံ

သင့္လူ ၏ ေဖ့ဘြတ္နုုတ္စ္ ထဲမွ ေက်ာက္စာထဲက ပုုဂံ အပိုုင္း (၁) မွ အပိုုင္း (၄) အထိ ကူးယူေဖာ္ ျပပါသည္ ။ေရွးသုုေတသန ၏အသက္ ျဖစ္ေသာ ခိုုင္ မာေသာေက်ာက္စာ အေထာက္အထား မ်ားနွင့္ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္ ကိုု ပါးနပ္စြာ ထည့္သြင္း ေရးသားထားသည္ မိုု ့ ေလးလံ ျခင္းမ ရွိေသာ သ မိုုင္းစာ ဟုုထင္ျမင္မိပါတယ္ ။ ဝါသနာ တူ ညီအစ္ကိုု ေမာင္ နွမ မ်ား ေလ့လာ မွတ္သား နိုုင္ေစရန္ ကူးယူေဖာ္ျပေပးလိုုက္ပါသည္ ။ေဆာင္းပါးသည္ ျပီးဟန္ မတူေသးပါ ။ အနုုရုုဒၶ ၊ ထိလိုုင္မင္ ၊ စည္သူ စေသာ ပုုဂံေခတ္၏ လ ွ်မ္းလ ွ်မ္း ေတာက္ ေအာင္ျမင္ ထင္ရွားခဲ့ ေသာ မင္းသံုုးပါး အေၾကာင္း နွင့္တကြ ထိုုမင္း တိုု ့လက္ထက္ မွ စီးပြားေရး ၊နိုုင္ငံေရး ၊လူမႈေရး ၊ယဥ္ေက်းမႈ အေထြေထြ ကိုု ဤမွ် ျပည့္စံုု ေအာက္စုုစည္းေဖာ္ျပထား သည္ကိုု သမိုုင္း သက္ေသတည္မွ် လြယ္လင့္တကူ ဖတ္ဖူးျခင္း အလ်င္းမရွိပါ။ ျပည့္စံုုေနပါ၍ ဖတ္နိုုင္ရန္ စုုစည္းတင္ျပထားပါသည္ ။
ႊ
ဤ ေဆာင္းပါး အတြက္ ကိုု သင့္လူ အား သမိုုင္းသက္ေသတည္မွ အထူး ေက်းဇူး တင္ရွိပါေၾကာင္း ။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ျဖတ္ေတာက္ျပင္ဆင္ ထားျခင္းမရွိပါ။

ေလ့လာခ်င္သူမ်ား အတြက္ ဦးေဖေမာင္တင္ ရဲ ့ျမေစတီ မြန္ေက်ာက္စာပါ၊၊

                                              Download >>>Here<<<

ဆရာ ျငိမ္းေက်ာ္ ၊ သုဓနု ၊ ေဒြးမယ္ေနာ္ တို႕၏ ေငြေတာင္နွင့္ အနီးကပ္ ႐ႈျမင္ျခင္း။

ဆရာျငိမ္းေက်ာ္၏ ေငြေတာင္ ဆိုေသာ သုေတသန စာတမ္း တစ္ခု ။ အမ်ိဳးသား စာေပဆု ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ခံရေသာ စာအုပ္ေလး တစ္အုပ္။ဗိုလ္မႉးဘ႐ွင္ ၏ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသန ဆိုင္ရာ သံုး သပ္ခ်က္။ ပါေမာကၡ ဦးေမာင္ေမာင္ ၾကီး ၏ပ်ိဳ႕၊ ရကန္၊ ျပဇာတ္ နွင့္ စာေပအေထာက္အထား သံုးသပ္ ခ်က္မ်ား နွင့္ ေဝေဝ ဆာ ဆာ႐ွိလွေၾကာင္း မိတ္ေဆြ တစ္ဦး၏ အားတတ္ဖြယ္ အညႊန္း ေၾကာင့္ စာေရးသူ အင္မတန္ စိတ္ဝင္တစား ဖတ္ခ်င္ ၍ ရ႐ွိ နိုင္ ရန္ ၾကိဳး စားခဲ႕ရပါသည္။ ညႊန္းေသာမိတ္ေဆြ ကပင္ ကူညီ ႐ွာေဖြ ေပး၍ လက္ဝယ္ ပိုင္ဆိုင္ ရေသာအခါ ထံုးစံအတိုင္း အမွာစာကို ေက်ညက္သည္ ထိ ဖတ္ မိေတာ့သည္ ။ကရင္အမ်ိဳးသား တို႕၏ ယံုၾကည္မႈ တြင္ သုဓနုမင္းသား နွင့္ ေဒြးမယ္ေနာ္ တို႔မွ ေပါက္ဖြား ဆင္းသက္လာ သည္ဟုယံုၾကည္လ်က္ ၊ ကယား တိုင္း ရင္းသား တို႕မွာ ၎ တို႔ ေဒသအတြင္း တည္႐ွိေသာ ေငြ ေတာင္နယ္ ကို ေဒြးမယ္ေနာ္ ဇာတ္ေတာ္လာ ေငြေတာင္ျဖစ္သည္ ဟုယံု ၾကည္ မႈ မ်ား ႐ွိေနပါ သည္ ။ ထိုသို႔ ေသာ အျခင္းအရာ မ်ားေၾကာင့္ စိတ္ ပါဝင္စား ရသည့္အထဲ ဆရာ ျငိမ္း ေက်ာ္၏ ကနဦး အမွာစာ ႐ွည္ၾကီး ထဲမွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး ၏မျပည့္စံု မႈ မ်ား ၾကားမွ ဇြဲနပဲ ၾကီးစြာ သုေတသန နတ္၏ဖမ္း စားျခင္း ေနာက္ သို႕ တေကာက္ ေကာက္ လိုက္ပါ ေနပံု ကိုဖတ္မိသျဖင့္ ဤအသြင္ သ႑ာန္ အားစိတ္ကူးနွင့္ ျမင္ေယာင္ ပံုေဖာ္မိပါ သည္။

ကယန္း လူမ်ိဳး အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ မ်ား ေၾကးစြပ္ ဓေလ့။

ကယန္းလူမ်ိဳး မ်ားသည္ အျခားမဟုတ္လည္ပင္းတြင္ ေခြစြပ္ထားေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေၾကာင့္ ကမာၻကပင္ စိတ္ဝင္စားၾက သည္ကို လူတိုင္းသိရွိျပီး ျဖစ္ေလသည္။ ကယန္း ဟူေသာစကား သည္ (ကမ္းယန္ ့)မွဆင္းသက္ ေျပာင္းလဲလာေသာ စကား ျဖစ္သည္။ (ကမ္း) ဟူေသာ အဓိပၸါယ္မွာ နယ္ေျမေဒသ၊ နယ္ပယ္၊ ဧရိယာ သတ္မွတ္ထားေသာ ေျမသား အက်ယ္အဝန္း ျဖစ္၍ ၊(ယန္ ့) ဆိုသည္မွာ စြဲစြဲ ျမဲျမဲရွိျခင္း၊ အတည္တက် ရွိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ ေဆာင္သည္။ သို ့ျဖစ္ပါ၍ ကယန္း၏ အဓိပၸါယ္ မွာ နယ္ေျမေဒသ တစ္ခုအတြင္းအတည္တက် ေနေသာ သူမ်ားကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ၎တို ့အား (ပေဒါင္) ဟု ေခၚလွ်င္ နွစ္သက္ေလ ့မရွိေပ။ ပေဒါင္ ဟုေခၚဆိုျခင္း မွာ ကယန္းဘာသာစကား မဟုတ္ပဲ ၊ ရွမ္းဘာသာစကား (ယန္းပေဒါင္း) ဟု အဓိပၸါယ္ရွိရာရွမ္းဘာသာ စကားျဖင္း ယန္း= ကရင္မ်ိဳးႏြယ္ ၊ ပေဒါင္း= ေၾကးပတ္ ျဖစ္ရာ ယန္းပေဒါင္းကို ေၾကးေခြစြပ္ထား ေသာ ကရင္လူမ်ိဳး ၊ရွမ္းဘာသာစကားျဖစ္ေသာ ယန္းပေဒါင္း မွတြင္လာျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ကယန္း ပေဒါင္ တို ့သည္ အျခားတိုင္းရင္းသာ မ်ားနည္းတူ မြန္ဂိုကုန္းျမင့္ ေဒသမွ ေရၾကည္ရာ ျမက္နုရာ အရပ္သို ့ တေရြ ့ေရြ ့ ဆင္းလာၾကရာ မွ ယန္းစီျမစ္ ႏွင့္ ဟန္ဟို ျမစ္ဖ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ ့ဖူး သျဖင့္ ယင္းေဒသ မ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ကို အစြဲျပဳ၍ ကယန္းဟု ေခၚျခင္းျဖစ္သည္ ဟုယူဆခဲ ့ၾကသည္။

ေရႊနန္းဆီသို ့(၂) သုဝဏၰ ဘူမိ

(င) ။ ေနာက္ဆက္တြဲ သမိုင္း သက္ေသတည္ပါေစ မွ သေဘာေတြ ့မိေသာ ေျဖရွင္းခ်က္အခ်ိဳ ့ ။သုဝဏၰ ဘူမိ အဓိပၸါယ္။

သုဝဏၰ ဘူမိဟူေသာ ပါ႒ိ ေဝါဟာရ၏ အနက္သည္ သုဝဏၰ သည္ ေရႊ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဘူမိသည္ ေျမ ဟူ၍ လည္းေကာင္း ပါ႒ိ-ျမန္မာ အဘိဓာန္ တြင္ ေတြ ့နိုင္ေပသည္။ ထို ့ေႀကာင့္ သုဝဏၰဘူမိ ဟူေသာ နာမသည္ `“ေရႊေျမ [ ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ေရႊ ေပါမ်ား ႀကြယ္ဝစြာ ထြက္ရွိရာ ေဒသ အျဖစ္ ေရွး အိႏိၵယ သားတို ့က တင္စားေခၚေဝၚ ႀကျခင္းျဖစ္ေပသည္။ သုဝဏၰ ဘုမိဟူ၍ လြဲမွားစြာ ျဖင့္ မွတ္သားထား တတ္မႈမ်ားေႀကာင့္ ဘုမိ ဟူသည္ ဘံု ဟုအဓိပၸါယ္ ထြက္လ်က္ ေရႊဘံု ဟု ျမန္မာလို အဓိပၸါယ္ရသျဖင့္ ေဝါဟာရ ျခင္းေကာ ၊ အနက္ အဓိပၸါယ္ ပါ မ်ား စြာကြာျခားလ်က္ရွိသျဖင့္ သုဝဏၰ ဘူမိ နွင့္ သုဝဏၰ ဘုမိ မေရာေထြးသင့္ေပ။

က်မ္းဂန္လာ သုဝဏၰ ဘူမိကို အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူရာဝယ္။

ေဒါက္တာ သန္းထြန္း၏ သမိုင္းမွတ္တမ္း ထဲမွ သိလာရေသာ ျမန္မာတို႔ အတြက္ ပုဂံ ယဥ္ေက်းမႈေ႐ွးေဟာင္းနယ္ေျမ။

ျမန္မာနိုင္ငံသားတိုင္း ပုဂံ အေၾကာင္းေကာင္းေကာင္း သိထား သင့္ေပသည္။ မွန္နန္းရာဇဝင္ထဲက ပုဂံေတာ့မဟုတ္။ ဘုရားသမိုင္း အေထြေထြမွ ပုဂံ လည္း မဟုတ္။ သုိ႔ဆိုလွ်င္ အဘယ္နည္း ။ ျမန္မာတို႔၏ အထင္ကရက်က္သေရေဆာင္ နယ္ေျမ ျဖစ္ခဲ႔ေသာ ပုဂံ ေဒသကို အစစ္ေဆးခံ၊ မွတ္ေက်ာက္တင္ခံ၊ အေထာက္အ ထားနွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ပုဂံ အား ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသန ကေလာင္ျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ ထားလ်က္႐ွိေသာ ေနာက္ထပ္ ႐ႈေထာင့္ တစ္မ်ိဳးနွင့္ ပုဂံ အား တင္ျပလိုက္ရေပသည္။

လက္နက္ႏိုင္ငံေတာ္မ႐ွိတဲ့ ဧကရာဇ္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၅၇)

                                     

    

ေရးသူ-ေဒါက္တာသန္းထြန္း

 ႐ွင္းလင္းေျပာျပစရာ အမ်ားႀကီးေနာ္။ အခ်ိန္ကာလတိုတိုမွာ ေနာင္အၾကာႀကီး အက်ိဳး အျပစ္ခံရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ တိုးေနတယ္။ ျမန္မာအမ်ား က ဗုဒၶသာသနာဟာ အႏွစ္ငါးေထာင္တည္မယ္လို႔ ယံုတယ္။ ဒါေပမယ့္ စဥ္းစားၾကည့္စမ္းပါ။ သာသနာ အဓြန္႔႐ွည္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လူအား ေငြအား အမ်ားႀကီးလိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာပဲေျပာေျပာ တခုခုကို တကယ္ယံုၾကည္ၿပီး လုပ္ခ်င္ၾကၿပီဆိုရင္ ဟိုလိုတမ်ိဳးလုပ္၊ ဒီလိုတမ်ိဳး လုပ္နဲ႔ ပန္းတိုင္ကို ဆိုက္သြားတာပါပဲ။ အဲဒီအားကို ငါက အသံုးခ်ရမွာလို႔ ငါယူဆၿပီးသား၊ လူစြမ္းေကာင္းဆိုရင္ အေျပာမပိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူက အစြမ္းထက္တဲ့ ဧရာမပုဂိၢဳလ္ႀကီး ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ငါ့ကိုယ္ငါ သီရိပရ၀မမဟာရာဇာဓိရာဇ (ဘုန္းက်က္သေရႀကီးတဲ့ တရားေစာင့္တဲ့ မင္းတကာ့မင္း) လို႔ ဆိုတယ္။

ဆရာဝန္ တင္ေမာင္ၾကည္ ( မႏၲေလး )။ ျမန္မာျပည္ ေရာက္ယိုးဒယား အႏြယ္လာမ်ား။

ဆရာဝန္ တင္ေမာင္ၾကည္ ( မႏၲေလး )။

ျမန္မာျပည္ ေရာက္ယိုးဒယား အႏြယ္လာမ်ား။

first edition ;march , 2013

႐ုပ္ပံုနွင့္ ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပထား ေသာသမိုင္း။

ပံု (၃) ။ စီးခ်င္းထိုးပံု ။

On fighting elephant , the leader always sat on nape. He made rapid command to the elephant not with his mouth but with his kneels , heels , toes , soles , and with kick and jerk to which the elephant was trained to respond. The assistants sat on sedan chair and handed over necessary weapons installed on his side . He also cursed mantras and magic; and fanned them towards the enemy using peacock tail. ( Myanmar soldiers never used it) . The rear guard's main duty was cover the rear. He never fell down as his knee and feet were tugged under leather straps.

အယုဒၶယ စီးခ်င္းတိုက္ပြဲတြင္ ေခါင္းေဆာင္သည္ ဆင္လည္ကုပ္ ( ရာဇထိုင္ ) တြင္ ထိုင္သည္ ။ တစ္ဘက္ရန္သူကို လွမ္းေအာ္ ေျပာရေသးသည္။ လက္ကလည္း ရန္သူကို တိုက္ရေသးသည္။ ဆင္ကို နႈတ္မွ အမိန္႔ ေပးခ်ိန္မရပါ။ ဒူး- ေျခဦး-ဖေနာင့္- တို႕နွင့္ ကန္-ေပါက္ လိုရာခိုင္းသည္ကို ေလ့က်င့္ထားေသာ ဆင္က ေကာင္းစြာ လိုက္နာသည္။ အကူလက္ေထာက္ ( ကုန္းလည္စီး ဟုေခၚသည္ ) မွာ ဆင္ကေပၚတြင္ ထိုင္ရျပီး လွံအစ ႐ွိေသာ လို ရာ လက္နက္မ်ား ကိုကမ္းသည္။ ထို႕ျပင္ ရန္သူ႐ံႈးရန္ မႏ ၱန္႐ြတ္ ၍ ေဒါင္းျမီးနွင့္ ယပ္ရသည္( ျမန္မာတြင္ ထိုသို႕လုပ္ေလ့မ႐ွိ ) ။ ေနာက္ထိုင္မွာ ေျခနွင့္ ဒူးမ်ားကို ဆင္ကၾကိဳး နွင့္ပတ္သိုင္း ထား၍ ဘယ္ေသာအခါမွ လိမ့္မက်ေပ။

၁၉၊၅၊၂၀၁၃ ။

painting from Internet ။

ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏အတၳဳပတၱိ

                                                   ေဒါက္တာသန္းထြန္း။

(B.A.Hons:), MA, Ph.D, D.Lit,(London)
အျငိမ္းစားပါေမာကၡ၊သမိုင္းဌာန၊ မႏ ၱေလး တကၠသိုလ္။
အဖြဲ ့ဝင္၊ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္းေကာ္မရွင္။
ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ၊ျမန္မာနိုင္ငံ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာဌာန။
ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ၊သမိုင္းဌာန၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္။

ေမြးသကၠရာဇ္ ။

၆၊ ၄၊ ၁၉၂၃ ။

ေမြးဖြားရာေဒသ ။

ပုသိမ္ခရိုင္၊ ငါးသိုင္းေခ်ာင္း ျမိဳ ့နယ္၊ ငဝန္ျမစ္ အေနာက္ဖက္ကမ္းက ေဒါင့္ႀကီးရြာ ။

မိဘမ်ား ။

ဦးဘိုးေတြ + ေဒၚသင္ ။

ေမြးခ်င္း ။

ေလးေယာက္ - ဒုတိယသား

အုတ္ျပားေပၚမွ ကဗ်ဥ္းစာ (ကၽြန္းေတာ္ မွ အုတ္ျပားေပၚတြင္ ေရးထိုးထားေသာ မြန္ ကဗ်ဥ္းေက်ာက္စာ )

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ညႊန္ႀကားေရးဝန္၏ ၁၉၆၀- ၆၁ ခုနွစ္ အတြက္ နွစ္ခ်ဳပ္ အစီရင္ခံစာ မွ။

သူေျပာတဲ့ သူ့့အေၾကာင္း

၂၀၀၀ ျပည့္နွစ္ဆိုရင္ ငါ့အသက္၇၇ ျပည့္လို ့ ရ၈ျဖစ္ေတာ့မယ္။ ဆိုလိုတာက ေသခါနီးျပီေပါ့။

ေက်ာက္စာတြင္ ပါဝင္ေသာ စာလံုးမ်ားကို ဖတ္၍ ရသေလာက္ဆိုလွ်င္-

၁ ။ သကရာစ္ ၈၂၃ ခု တေ
၂ ။ တ္ ၈ ရာက္ ေန ့နွိဳက္ ဒ-
၃ ။ ၾကီသည္ မ်ာၾကီ မိေရြ၀ါ
၄ ။ တေယာက္ စ မ်ာငယ္ -
၅ ။ ေလ တစ္ေယာက္ ဤသူ
၆။ နတ္ရြာ လာပါအံ ဟူရုယ္
၇။ ၀္ ပႅဳ ေတ -
၈။လွ ဴ သည့္က်န္း
ဟူ၍ ေရးထိုးထားပါသည္။

သမိုင္းသက္ေသ ေက်ာက္စာမ်ား (၂) ။

ေက်ာက္စာဖတ္သူ ။ ဦးျငိမ္းေမာင္ ။
 ေနာက္ဆက္တြဲ ေက်ာက္စာမ်ား။

သမိုင္းသက္ေသ ေက်ာက္စာမ်ား (၁) ။

                                      ေက်ာက္စာဖတ္သူ ။ ဦးျငိမ္းေမာင္ ။
                                      ေနာက္ဆက္တြဲ ေက်ာက္စာမ်ား

သုေတသနေလ့လာေရး ခရီးတစ္ေထာက္

မွတ္မွတ္ရရ တေကာင္းေ႐ႊျပည္ၾကီးကို ပံုေဖာ္ခ်င္ခဲ႔မိသည္ ။ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာတရား အေပၚအေလးထားပံု ၊ ပ်ဴေစာထီးမင္းၾကီးမွစ၍ ထိုအခ်ိန္အကာလက ေ႐ႊနန္းေတာ္ၾကီး မင္းခမ္းမင္းနားမ်ား၊ ထီးသံုးနန္းသံုးပစၥည္းမ်ား ၊ ထီးဓေလ့နန္း ရာမ်ား ၊ နွစ္ျပည္ေထာင္မင္းတို႔ ၏ ခ်စ္ၾကည္ေရး၊ တိုင္းနိုင္ငံ နွစ္ခုစစ္ျပဳၾကပံု ၊ ရာဇဝင္ထဲမွ ေ႐ွးျမန္မာစစ္သားၾကီးတို႔၏ ခန္႔ညားေသာအသြင္ သ႑ာန္ ၊ ေတာ္ဝင္အခမ္း အနားမ်ားတြင္ တီးမႈတ္ကခုန္ ေဖ်ာ္ေျဖမႈ ၊ ကုန္သည္ ကုန္ဝယ္ အေပါင္းတို႔ ၏ စီးပြားေရးကူးလူးဆက္ဆံမႈ စသည္ျဖင့္ အေတြးၾကြယ္ၾကြယ္ အေရးသြက္သြက္နွင့္ စာေရးခ်င္မိေသာ အိပ္မက္တစ္ခုပါ ။ မွန္နန္းရာဇဝင္ေတာ္ ၾကီးထဲမွာ တေကာင္းေ႐ႊျပည္ကား ထည္ဝါစြာတည္႐ွိေနမလား ေစ့ငံုစြာ ႐ွာေဖြမိေတာ့ အဘိရာဇာ မွစေသာ (၃၃)ပါးေသာ မင္းဆက္မ်ား ေလာက္သာေတြ႔ရသည္ ။ ရခိုင္နွင့္ ဗမာသည္ ညီအစ္ကို နွစ္ေယာက္က အုပ္ခ်ဳပ္၍ အမ်ိဳးႏြယ္တူသည္ ဟူ၏။တေကာင္းေနျပည္ကို စိန္႔တိုင္း ဂႏၲာရာဇ္ ေခၚ တ႐ုတ္တို႔ ဖ်က္၍ ပ်က္သုန္းရေၾကာင္း လည္း ေတြ႕ရသည္ ။

ဆရာဝန္ တင္ေမာင္ႀကည္ (မႏ ၱေလး ) ျမန္မာျပည္ေရာက္ ယိုးဒယားအႏြယ္လာမ်ား။

 first edition : March, 2013
 ရုပ္ပံုနွင့္ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပထားေသာ သမိုင္း။
 ပံု (၂) ။

မန္႐ႈက်မ္းနွင္႔ က်မ္းျပဳသူတို႔၏ အစဆြဲထုတ္မိရာဝယ္။

သမိုင္း ေရးသားျပဳစုရာတြင္ က်မ္းကိုး ျပဳအပ္ျခင္း၊ မျပဳအပ္ျခင္း နွင့္ပတ္သတ္၍ သမိုင္းပညာ႐ွင္မ်ား လိုက္နာက်င့္သံုးၾကေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ စံသေဘာ႐ွိပါသည္။ က်မ္းကိုးျပဳစုရာ၌ မိမိျပဳစု ေသာ သမိုင္းေခတ္နွင့္ ဆိုင္ရာေခတ္ျပိဳင္လည္းျဖစ္ ၊ ကိုယ္ေတြ႕ လည္းျဖစ္ေသာ ( ဝါ ) တဆင့္ၾကားလည္းမဟုတ္ေသာ မူရင္းမွတ္တမ္းမ်ား ၊ မူရင္း အေထာက္အထားမ်ား စသည္တို႔ကို သာ အသံုးျပဳက်မ္းကိုးေလ့႐ွိပါသည္။ တဆင့္ၾကားမွတ္တမ္းမ်ား ေနာက္ေရးသမိုင္းမ်ား ၊ဆင့္ထိုး ေနာက္ထိုး စာမ်ားသည္ အလိုအပိုမကင္း တတ္၍ က်မ္းကိုးျပဳရန္ စိတ္မခ်ရ ယံုၾကည္ ကိုးစားမရ ဟုဆိုၾကပါသည္။ ဥပမာ ဦးကုလား မဟာရာဇဝင္ ေတာ္ၾကီး၊ မွန္နန္းရာဇဝင္ အစ႐ွိေသာ ေ႐ွးဗမာ မွတ္တမ္းမ်ားနွင့္ ေ႐ွးဗမာ ေနာက္ထိုး၊ ဆင့္ထိုး ၊ စပ္ထိုး ေက်ာက္စာစသည္တို႔ကို အခ်ိဳ႕ေသာ ပညာ႐ွင္မ်ားမွ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ျပဳစုရာတြင္ ပစ္ပယ္ ဖယ္ထုတ္ေလ့႐ွိပါသည္။

ဆရာဝန္ တင္ေမာင္ႀကည္ (မႏ ၱေလး )

ျမန္မာျပည္ေရာက္ ယိုးဒယားအႏြယ္လာမ်ား။
 first edition : March, 2013
 ရုပ္ပံုနွင့္ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပထားေသာ သမိုင္း။ပံု (၁)
။ Fall of Ayutthia : Myanmar forces advenced from north and south of Ayutthia : north from Chiang Mai and south from Tavoy. the northern advance was resisted by guerrillas from Bang Rajan. Singburi province. They could repulse seven times . The village was defeated finally, but its name remain in history. ျမန္မာစစ္ေႀကာင္း (၂) ေႀကာင္း- ေတာင္ဘက္ထားဝယ္မွ တစ္ေႀကာင္း၊ ေျမာက္ဘက္ ဇင္းမယ္မွ တစ္ေႀကာင္း အယုဒၶယ သို ့ခ်ီတက္လာႀကသည္။ ဇင္းမယ္စစ္ေႀကာင္းကို အန္ရခ်န္ ရြာသားမ်ားက ေျပာက္က်ားစနစ္ ျဖင့္ ခုခံခဲ ့သည္။ ရွစ္ႀကိမ္ေျမာက္တြင္ ရႈံးသည္။ ထိုရြာ၏ နာမည္သည္ သမိုင္းတြင္ က်န္ရစ္သည္။ * Copy right by Dr. Tin Maung Kyi

သုဝဏၰဘူမိ ။ (ဃ)။ သုဝဏၰဘူမိ တိုက္ပြဲ၏ အလားလာေကာင္းေသာ တင္ျပမႈမ်ား။

တည္ေနရာ ႐ွာရာဝယ္ ။

ဗုဒၶစာေပက်မ္းဂန္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဇာတကအ႒ကထာ၊ အဂုတၱရကထာ၊ ပါရာဇိက အ႒ကထာ၊ မိလိႏၵပဥွာ တို႔က သုဝဏၰဘူမိအမည္ကို ေဖာ္ထုတ္လ်က္ တည္ေနရာအေနအ ထားကို ညႊန္ျပခဲ႔ျပီးျဖစ္ပါသည္ ။ ယင္းတို႔ကို အစဥ္အလာ မွတ္တမ္း မ်ားအျဖစ္သာသတ္မွတ္၍ သိပၸံနည္းက် ဆန္းစစ္ ခဲ႔ျခင္း မရွိေသးေပ။ ယင္းတ္ု႔ိကို အေထာက္အကူျပဳေသာ ေဒသတြင္းသား တို႕၏ ရာဇဝန္က်မ္းမ်ား ၊ ေက်ာက္စာေမာ္ကြန္း မ်ားကိုလည္း ေခတ္ျပိဳင္ အေထာက္အထား မ်မဟုတ္သျဖင့္ ဒ႑ာရီမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟုသတ္မွတ္ပါသည္ ။ သမိုင္းဆရာ မ်ားအတြက္ ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ပံုျပင္မ်ား ဟု တိုင္းရင္းရာဇဝင္မ်ား ကို ျငင္းပယ္ၾကမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စာေပအကၡရာ မေပၚထြန္းမီ ကလူ႔သမိုင္းကို ေလ့လာမည့္ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသန ပညာ႐ွင္ မ်ားအတြက္မူ ၎ရာဇဝင္ထြက္ အေထာက္အထား သဲလြန္စ ကို ႐ွာနိုင္လိမ့္မည္ျဖစ္သည္ ။ တိုင္းရင္း အေထာက္အထားမ်ား မွ သုဝဏၰဘူမိ အေၾကာင္းကိုေဖာ္ျပရန္ ေနရာေဒသနွင့္ အခ်ိန္ ( ရက္စြဲ ) ကိုသိသာေစရန္ ကာလအပိုင္းအျခား ( Date ) နွင့္ အျဖစ္အပ်က္ ( Event ) ကိုေဖာ္ညႊန္း တင္ျပရပါမည္ ။ အေနာက္တိုင္း သမိုင္းတင္ ရက္စြဲကို ခရစ္နွစ္ နွင့္ေဖာ္ျပလ်က္ ႐ွိသကဲ႔သို႔ အေ႐ွ႕တိုင္း အိႏိၵယ ၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္း နိုင္ငံတို႔၏ သမိုင္း အတြက္ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံလြန္သည့္နွစ္ သာသနာ သကၠရာဇ္ ကိုသံုး ေလ့႐ွိသည္ ။ ယခု သုဝဏၰဘူမိ သမိုင္းကိုလည္း ျဖစ္ရပ္ၾကီး ငါး ရပ္နွင့္တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးသင့္ပါသည္ ။

(၁)။တည္ေနရာ အေပၚ အျငင္းပြားမႈ။

သုဝဏၰဘူမိ ။

သုဝဏၰဘူမိ တိုက္ပြဲ။

(၁)။တည္ေနရာ အေပၚ အျငင္းပြားမႈ။

ဦးရည္စိန္ ။

ေတာ္လမီ၏ ပထဝီဝင္ က်မ္းတြင္ပါဝင္ေသာ ေ႐ႊကၽြန္း ၊ ေ႐ႊကၽြန္းဆြယ္သည္ လည္းေကာင္း ၊ အ႐ွင္ ယီေက်ာင္း၏ ခရီးသြားမွတ္တမ္းလာ ေ႐ႊကၽြန္း ( က်င္းက်ိဳး) သည္ လည္းေကာင္း ၊ အာရပ္ ( အာေရဗ်) မွတ္တမ္းလာ Zabaj သည္လည္းေကာင္း ထပ္တူညီေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ေတာ္လမီ၏ ပထဝီက်မ္းက ေျမပံုနွင့္ ယခု အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ ေျမပံုတို႔ကို ထပ္၍ၾကည့္လွ်င္ ေတာ္လမီက်မ္းတြင္ ရည္ညႊန္းထား ေသာ ေ႐ႊကၽြန္းသည္ အာ႐ွတိုက္၏ ေတာင္ဖက္ အစြန္ဆံုး ေနရာ တြင္ ႐ွိေၾကာင္းကို ေတြ႕ရသည္ ။ တဖန္ ေတာ္လမီ၏ ပထဝီဝင္က်မ္းသည္ Besynga ( သို႔မဟုတ္ အိႏိၵယ က်မ္းဂန္လာ Vessunga ေဝသုဂၤ ) ကိုေဖာ္ျပျပီးေနာက္ Sarabak ေကြ႕ၾကီး ေျမာက္ဖက္တြင္ ျမိဳ႕ၾကီးေလးျမိဳ႕ကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ေ႐ႊကၽြန္း ကို Sarabak ေကြ႕ သို႔မဟုတ္ မုတၱမေကြ႔တြင္႐ွိေၾကာင္း မေဖာ္ျပထားခဲ႔ေပ။ အ႐ွင္ယိက်င့္သည္ ခရစ္နွစ္ ၇ ရာစုအခါ၌ စူမၾတကၽြန္းကို ေ႐ႊကၽြန္းဟု နွစ္ၾကိမ္ေဖာ္ျပထားခဲ႔သည္ ။ ဤကား သကၠတ ဘာသာ Suvrgmadviba သို႔မဟုတ္ ပါဠိဘာသာ သုဝဏၰ ဒီပကို တ႐ုတ္ဘာသာျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ ျပန္ထားျခင္းျဖစ္သည္ ။ထို႔အျပင္ အာေရဗ် ( အာရပ္ ) ပထဝီဝင္ ဆရာ ဗီ႐ူနီသည္ Zabaj ကၽြန္းမ်ား သီရိဝိဇိယ နိုင္ငံတည္ ႐ွိထား ေသာ ကၽြန္းကို ဟိႏၵဴလူမ်ိဳးတို႕က Suvarn Div သုဝရ္ဏဒိြပ Suvrana Dvipa ဟုေခၚေၾကာင္းအတိအက် မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ႔သည္ ။ သီရိဝိဇိယနိုင္ငံတည္ရာ ဌာနသည္ စူမၾတကၽြန္းပင္တည္း ။ ထို႔အျပင္ အိႏိၵယနိုင္ငံ ေသာမေဒဝ ျပဳစု ေသာ သမုဒၵရာပံုျပင္၌ ဂုဏဝတီ မင္းသမီးသည္ ကဠဟ ယခု မေလး႐ွား အေ႐ွ႕ဘက္ ကမ္းေျခ႐ွိ (Kedah ) မွ အိႏိၵယ နိုင္ငံသို႔ အျပန္ခရီးတြင္ သုဝရ္ဏဒိြပ ( သုဝဏၰဒီပ ) ကၽြန္းတြင္ သေဘာၤ ပ်က္ခဲ႔ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားရာ ဂုဏဝတီ မင္းသမီးစီးခဲ႔ေသာ သေဘၤာသည္ မေလးကၽြန္းဆြယ္ အေ႐ွ႕ဘက္ကမ္းမွ စူမၾတား ကၽြန္း ေရလက္ၾကားကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး အိႏၵိယနိုင္ငံသို႔ ျပန္လာ ရျခင္း ျဖစ္သည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ခရစ္နွစ္ ၂- ရာစုမွ ၁၁- ရာစုအထိ အိႏိၵယ၊ ဂရိ၊ တ႐ုတ္ နွင့္ အေရဗ် မွတ္တမ္းအေစာင္ေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထား ေသာ သုဝရ္ဏဒိြပ/သုဝဏၰဘူမိ သို႔မဟုတ္ သုဝဏၰ ဒီပ/သုဝဏၰဘူမိ သည္ မုတၱမေကြ႔ ေျမာက္ဘက္တြင္မ႐ွိနိုင္ ။ ယခုစူ မၾတကၽြန္းတြင္သာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္႐ွား၏ ။

ျမန္မာရာဇဝင္မ်ားကို ခုခံကာကြယ္သူ ေဒါက္တာထင္ေအာင္ ဆိုတာ

ေမြးသကၠရာဇ္ - ၁၈၊၅၊၁၉၀၉ မိဘအမည္ - အေရးပိုင္ ဦးဖိန္း + ေဒၚမိမိ မြးခ်င္း - ခုနွစ္ေယာက္ ( ပဥၥမေျမာက္သားျဖစ္သည္ )

ေမြးရပ္ - ပဲခူး

ကြယ္လြန္ခ်ိန္ - ၁၀၊၅၊၁၉၇၈

ကြယ္လြန္သည့္ ေနရာ - ျမန္မာနိုင္ငံ

နိုင္ငံသား - ျမန္မာ

အလုပ္အကိုင္ - စာေရး ဆရာ ၊ ျမန္မာနိုင္ငံ သုေတသန အသင္း၏ ဥကၠဌ ၊ ျမန္မာ့သမိုင္း ေကာ္မ႐ွင္ - ဒုတိယ ဥကၠဌ ၊ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ေလ့လာေရး ဌာန၏ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ၊ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံ သီရိလကၤာ ဆိုင္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ သံအမတ္ၾကီး။
ဇနီး - ေဒၚတင္လွ

မိခင္တကၠသိုလ္ - ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္။(မွတ္ခ်က္။ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားခ်ိန္တြင္ အသက္ -၁၅ နွစ္သာ႐ွိေသးသည္။) London school of Economic၊ Queen College, Cambridge ,England.၊ Trinity College, Dublins , Ireland ၊ University of Paris ၊ Oxford , United Kingdom ၊

တိဘက္ - ျမန္မာတို႔ ၏ ရနိုင္သမွ် ေျခရာ။

( ၁ )။ ေယ်ဘုယ လူမ်ိဳးစုမ်ား ခြဲျခားပံု ကမာၻေပၚတြင္ လူမ်ိဳးစု မ်ား ( ဝါ ) မ်ိဳးႏြယ္စု သံုးမ်ိဳး ခြဲျခားထား ပါသည္။ အသားမည္း လူမ်ိဳး ၊ အသားျဖဴလူမ်ိဳး နွင့္ အသားဝါ လူမ်ိဳးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ အသားမည္း မ်ိဳးႏြယ္စု ၾကီးကို Neroid ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အသားျဖဴ လူမ်ိဳးကို Europoid ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အသားဝါ လူမ်ိဳးကို Mongoloid ဟူ၍ လည္း ေကာင္း ေခၚၾကသည္။ အာဖရိက တိုက္႐ွိလူမ်ိဳး အားလံုး လိုလို အသားမည္း မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးတြင္ ပါဝင္သည္။ အသားျဖဴ မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးသည္ အမ်ားအား ျဖင့္ ဥေရာပတိုက္တြင္ ေနထိုင္ သည္။ အသားဝါ လူမ်ိဳးစု ၾကီးမူကား အာ႐ွတိုက္ အေ႐ွ႕ပိုင္း တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အေမရိက တိုက္တြင္လည္း ေနထိုင္သည္။မြန္ဂိုလြိဳက္ သည္အသားဝါ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား အားလံုးကို ျခံဳ၍ေခၚ ေသာ အမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းထဲတြင္ မြန္ဂိုလ္ လည္းအပါအဝင္ ျဖစ္သည္ ။ မြန္ဂိုလ္ နွင့္ မြန္ဂိုလြိဳက္ ဟူေသာ ေဝါဟာရ မတူေပ။ မြန္ဂိုလ္ သည္ လူမ်ိဳးျဖစ္၍ မြန္ဂိုလိြဳက္သည္ မ်ိဳးႏြယ္စုျဖစ္သည္ ။အေမရိကတိုက္ ႐ွိ Red Indian မ်ားလည္း အပါ အဝင္ ျဖစ္သည္ ။ အသားဝါ မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးတြင္ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႕ ပါဝင္လွ်က္ ႐ွိသည္ ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ တိဘက္ - ျမန္မာ ကို အုပ္စုနွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားနိုင္သည္ ။ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ နွစ္ေပါင္း မ်ားစြာခန္႔က ေ႐ွးတ႐ုတ္ တို႔၏ ရာဇဝင္က်မ္းမ်ားတြင္ ေ႐ွးတ႐ုတ္ နိုင္ငံ၏ အေနာက္ဖက္ တြင္ ခ်ိယန္ ( Chi'ang ) ဟူေသာ မ်ိဳးႏြယ္စု ၾကီးတစ္စု ႐ွိခဲ႔ ေၾကာင္း ထင္႐ွားစြာ ေဖာ္ျပထား သည္။ ယခု တ႐ုတ္နိုင္ငံ၏ အေနာက္ပိုင္းတြင္ တိဘက္ အႏြယ္စု ၊ ယွီဖန္ အႏြယ္စု စသည့္ တိဘက္ - ျမန္မာ အႏြယ္စု မ်ားပ်ံ႕နွံ႕ ေနထိုင္သည္က တစ္ေၾကာင္း ၊ စီခၽြမ္နယ္ အေနာက္ေျမာက္အပိုင္းတြင္ ခ်ိယန္ အမည္႐ွိအႏြယ္စု တစ္စု၏ ဘာသာစကားသည္ တိဘက္ - ျမန္မာ ဘာသာစကားနွင့္ နီးစပ္ သည္ကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ထိုသို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္း ပင္ျဖစ္ သည္။

သုဝဏၰဘူမိ။ ( ခ ) ရာဇဝင္ကို ခြဲျခမ္းၾကည့္ေသာ္။

သထံုရာဇဝင္ပါအေၾကာင္းအရာတို႔သည္ ေခတ္ျပိဳင္ ေက်ာက္စာလည္းမဟုတ္၊ သမိုင္းမွတ္တမ္းလည္းမဆိုသာ ၊ ဒ႑ာရီပါ အေၾကာင္းအရာတို႔ကို သမိုင္းနည္းျဖင့္ အခ်ိန္ကာလ၊ ေနရာေဒသနွင့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ထုတ္နႈတ္ျပီးဆန္းစစ္ တင္ျပပါမည္။အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ဗုဒၶေခတ္နွင့္ ဗုဒၶလြန္ေခတ္ အေၾကာင္းတို႔ပါဝင္ေနသည္။ သုဝဏၰဘူမိ သထံုျပည္ကို ဗုဒၶျမတ္ စြာမပြင့္ခင္က တည္ေထာင္ခဲ႔သည္ဆိုထား၏။ တဖန္ သိၾကား ၊ ရေသ့ ၊ ဝိဇၨာဓိုရ္ တို႔တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ ပထမ နွင့္ ဒုတိယ သုဓမၼ ဝတီ တို႔သည္လည္းပါဝင္ေလရာ ျမိဳ႕႐ိုးခုနွစ္ထပ္ က်ံဳးခုနွစ္ထပ္ျဖင့္ တည္ေပးခဲ႔သည္ဟုမွတ္သားဖြယ္ရာ ေတြ႔ရသည္။ထို႔ျပင္သထံုျမိဳ႕တြင္ ျမိဳ႕႐ိုးအထပ္ထပ္ျဖင့္ တည္ထား ေသာျမိဳ႕ေဟာင္းရာမ်ားကို ေကာင္းကင္ဓါတ္ပံုမ်ားမွ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိထားေပသည္။ဥပမာ က်ိဳကၠရာ ျမိဳ႕ေဟာင္းအရာဆို လွ်င္ ျမိဳ႕႐ိုးခုနွစ္ထပ္ထက္မနည္း ႐ွိသည္ကိုေတြ႔နိုင္ပါသည္။

The Making of Burma ( Dorothy Woodman )

စာအုပ္အမည္ - ေခတ္ျမန္မာတည္ဟန္ (The Making of Burma) 
စာေရးသူ - Dorothy Woodman
 ဘာသာျပန္သူ - ဦးတင္ေမာင္ရင္ (မဟာဝိဇၹာ)
 ထုတ္ေဝကာလ - (ပ) ၁၉၇၈၊ (ဒု) ၂၀၀၈ 
ပံုႏိုပ္ - (ပ) ျမတ္ႏိုးသူစာေပ၊ (ဒု) ရာျပည့္စာအုပ္တိုက္
 ထုတ္ေဝသူ - ရာျပည့္စာအုပ္တိုက္
 စာမ်က္နွာ - ၅၅၀ တန္ဖိုး - ၄၅၀၀ က်ပ္

သုဝဏၰဘူမိ

( က) ရာဇဝင္မ်ားထဲမွ သုဝဏၰဘူမိ ျမန္မာသကၠရာဇ္ - ၈၄၁( ေအဒီ-၁၄၇၉ ) တြင္ ပခူး ( ဟံသာဝတီ) ဘုရင္ ရာမာဓိပတိ( ဓမၼေစတီ မင္း )သည္ ကလ်ာဏီသိမ္ေက်ာက္စာကို ေရးထိုးသည့္အခါ " ဗုဒၶဘာသာ စတင္ တည္၍ ရဟန္းေယာက်ာၤး ရဟန္းမိန္းမ သာမေဏေယာက်ာၤး သာမေဏမိန္းမတို႔ျဖစ္ၾကကုန္၏ " ဟုေဖာ္ျပခဲ႔သည္။