က်ဳပ္ဟာ ကိုယ္႔ ကိုယ္ ကို "သီရိပ၀ရမ မဟာရာဇ" ( ဘုန္းၾကက္သေရၾကီးတဲ႔ တရားေစာင္႔ တဲ႔တကာ႔ မင္း ) ဆိုတဲ႔ ဘြဲ ကို ခံယူတယ္ ။ အခု က်ဳပ္ ဘယ္ လို ဘယ္ပံု မင္းတကာ႔ မင္းျဖစ္လာတယ္ ဆိုတာေဆက္ေျပာျပမယ္ ။ 1550 ခုနွစ္မွာ ေတာင္ငူ ကိုသြားတိုက္တယ္ ။ 1551 ဇန္န၀ါရီလ 11 ရက္မွာ ေတာင္ငူ ကိုရတယ္ ။ျမိဳ ႔ ကိုသိမ္းျပီးေတာ႔ ဘုရားအို ေက်ာင္းအိုေတြ ကိုျပင္တယ္ ။ အသစ္လဲ ထပ္ေဆာက္တယ္ ဗုဒ`ၶရွင္ေတာ္ ျမတ္ရဲ ႔ တရားေတာ္ ေတြ ကို ျပန္႔ ပြားေအာင္လုပ္တယ္ ။ က်ဳပ္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခဲ႔ တဲ႔ေနရာ အနီးနားက လူေတြ က က်ဴပ္ဆီ ခို၀င္လာျပီး အသက္ စည္းစိမ္ မပ်က္ ဆက္လက္ မွဳတမ္းလို ပါတယ္ လို႔ လာေျပာရင္ ျမိဳ ႔၀န္ကို ျမိဳ ႔ ၀န္ဆက္ခန္႔ တယ္ ။ေစာ္ဘြား ကို ေစာ္ဘြားအျဖစ္ ဆက္ခန္႔ တယ္ ။ အဲဒီေတာ႔ သူတို ႔က က်ဳပ္ကို ဘ၀ရွင္မင္းတရားၾကီးလို႔ ေခၚ ျပီေပါ႔ ။ ေနာက္တပ္ 1551 ၾသဂုတ္လ 30 မွာ က်ဳပ္ ျပည္ျမိဳ ႔ ကို တိုက္ခိုက္ယူတယ္ ။ သူၾကီးဘုရား ရြာသားေကာင္းမွဳ ဆိုသလိုေပါ႔ ျပည္ ျမိဳ ႔မွာ ရွိတဲ႔ လူေတြ က က်ဳပ္နာမည္နဲ႔ ေကာင္းမွဳေတြ အထပ္ထပ္ လုပ္ေပးတယ္ ။........................... က်ဳပ္ကေတာ႔ လူအင္အား လက္နက္ အင္အား ထပ္ျဖည္႔ ျပီး ဟံသာ၀တီ ( ဗဂိုး ) ကို 1552 မတ္လ 12ရက္ေန႔ မွာ ဆက္တိုက္တယ္ ။ ဟံသာ၀တီဘုရင္ ဆိုသူ က သူနဲ႔ ဆင္စီးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္း စစ္ထိုး၀႔ံလားတဲ႔ က်ဳပ္ကို စိန္ေခၚတယ္ ။ က်ဴပ္ သူ စိန္ေခၚ တာကို လက္ခံ ျပီး စီခ်င္းတိုးေတာ႔ က်ဳပ္ရဲ ႔ဥေပါသထ ဆင္က သူဆင္ရဲ ႔စြမ္ကို ခ်ိဳးပစ္နိုင္ခဲ႔ တယ္ ။ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ ပင္လယ္ကတက္လာ တဲ႔ လွိဳင္လံုးၾကီး လိုဘဲ က်ဳပ္ရဲ ႔စစ္သားေတြ သူတို႔ ျမိဳ ႔ေတာ္ၾကီး တစ္ခုလံုး ကိုဖံုးပစ္နိဳင္ခဲ႔ တယ္ ။ ဗဂိုး ကိုရေတာ႔ ထုံးစံ အတိုင္း ေကာင္းမွဳေတြ အမ်ားၾကီး ဆက္တိုက္လုပ္ျဖစ္တယ္ ။ ေနာက္ျပည္သူေတြ အတြက္ နန္းေတာ္ အေရွ ႔မွာ ေခါင္းေလာင္းၾကီး တလံုးဆြဲ ေပးတားတယ္ ။ နစ္နာခ်က္တခုခု ရွိသူတိုင္း ဒီေခါင္းေလာင္ၾကီး ကို အတားဆီးမရွိ ထိုးခြင္႔ ေပးထားတယ္ ။( ေခါင္းေလာင္းအသံၾကားရင္ ဘာဒုကၡ ရွိသလဲ လို႔ တာ၀န္၇ွိသူေတြ ကေမးျပီး ျပႆနာ ကိုေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပးတယ္ ) ။ 1554 ဇန္န၀ါရီလ 12 ရက္ေန႔ မွာ တိုက္ေရးခိုက္ေရး ခဏ နားထားျပီး မိဖုရာၾကီး နဲ႔ အတူ က်ဳပ္ ဘိတ္သိပ္ ခံ ယူခဲ႔ တယ္ ။ ဒါဆိုရင္ သာသနာ႔ ဒယာကာၾကီးလဲ ျဖစ္ျပီေပါ႔ ။........................................... ေနာက္ ..က်ဴပ္ မွာ ရွိရွိသမွ် ေရအား ၊ ၾကည္းအား အကုန္စုရံုး ျပီး ေျမာက္အရပ္ နဲ႔ အေရွ ႔ေျမာက္ရပ္ ကို ခ်ီတက္ခဲ႔ တယ္ ။ 1555 ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ 22 ရက္ မွာ အ၀ ကို သိမ္းယူနိဳင္ခဲ႔ တယ္ ။ အေသအေပ်ာက္ အနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္စီမံခဲ႔တယ္ ။ လူေတြ အားလံုးကေတာ႔ က်ဳပ္ကို ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျပီး အသတ္အျဖတ္ကိုဘဲ လံု ႔လျပဳေနတယ္ လို႔ ထင္ရင္ထင္ ေနၾကမွာ ဘဲ ။ က်ဳပ္တို႔ ရဲ ႔တိုက္ရည္ ခိုက္ရည္ နဲ႔ ေအာင္ျမင္မွဳ သတင္းေတြ ကို ၾကားလာရေတာ႔ ျမိဳ ႔တစ္ျမိဳ ႔ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းယူမယ္ လို႔ ခ်ည္းကပ္လိုက္တာနဲ႔ ၊ နည္းနည္းေလာက္ဟန္ေရးျပ တိုက္ခိုက္လိုက္တာနဲ႔ ၊ တခ်ိဳ ႔ဆို လံုး၀မတိုက္ရဘဲ နဲ႔ လက္နက္ခ် အညံ့ခံ ခဲ႔ ၾကတယ္ ။ တကယ္ေတာ႔ က်ဳပ္တို႔ က သိပ္ျပီးေတာ႔ အင္းအားၾကီးတယ္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္ လို႔ မဆိုသာသလို သူတို႔ ဘက္ကလဲ သိပ္ည႔ံတယ္ လို႔ ေျပာလို႔ မရပါဘူး ။ တခုေတာ႔ ရွိတာေပါ႔ က်ဳပ္က စစ္ဘုရင္ တစ္ပါး အျဖစ္ေအာင္ျမင္တယ္ ၊ သတၱိေရာ ဇြဲလံု ႔လေရာ မေခ ဘူးဆိုတာေတာ႔ အမွန္ဘဲ ကိုး ။ ျမိဳ ႔တစ္ျမိဳ ႔ကို ၀န္းရံ တိုက္ခိုက္ ရင္ ဘယ္ ျမိဳ ႔ကမွ ၾကာၾကာမခံ နိဳင္ပါဘူး..စစ္ၾကာၾကာ တိုက္ေနရင္ ငတ္ျပီးေသၾကမွာ ဆိုေတာ႔ ေစာေစာကေျပာသလို အညံ့ခံ လုိုက္ျပီး က်ဳပ္ကို အရွင္သခင္အျဖစ္ လက္ခံ လုိက္ၾကတာဘဲ ။ က်ဳပ္ကလဲ ေပးတဲ႔ ကတိသစၥာကို တည္ေအာင္ထိန္းရတယ္ ။ ကိုယ္႔ ဆီ ၀င္ေရာက္ခိုလံုလာတဲ႔ သူေတြ ကို အရင္ကရခဲ႔ တဲ႔ ဥစၥာ စီးပြား ကို ရျမဲတိုင္းရေစခဲ့တယ္ ။ စစ္ေအာင္သူေတြ ဟာေလာဘ အေတာမသတ္နိဳင္ဘဲ ရသမွ်ေတြ ကိုယူ ၊ လူေတြ ကို နိဳပ္စက္ၾကတဲ႔ အထဲ မွာ က်ဳပ္မပါဘူး ။ တခါက သူပုန္ေတြ ရာေထာင္ခ်ီ ကို စာေရစာ မေပးဘဲ သတ္ဖို႔ လုပ္ထားတာ ကို ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္ ေတြ ၾကြလာျပီး သူတို႔ ဒကာေတြ ကိုေရြးထုတ္ေခၚယူခြင္႔ ျပဳေတာ႔ တကယ္႔ထိပ္တန္း အၾကီးအကဲ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဘဲေရြးမဲ႔သူမရွိဘဲ က်န္ေနခဲ႔တယ္ ။ ေၾကးစား (ဥေရာပ) ကုလားတပ္သားေတြ ကိုေတာ႔ သာသန ေျမကလြဲ ရင္ စစ္ေအာင္လို႔ ရထားတဲ႔ေျမမွာ ၾကိဳက္တာကို ၾကိဳက္သေလာက္ယူ ဆိုျပီး ခြင္႔ ျပဳထားရတယ္ ။ က်ုပ္လဲ ေနရာသစ္ေတြ ကို သိမ္းျပီးတိုင္း ဘုရားေက်ာင္းကန္ေစတီ ေတြ ကို ျပဳျပင္သင္႔ ရင္ျပဳျပင္ ၊ အသစ္ တည္ေဆာက္သင္႔ ရင္တည္ေဆာက္ ဆိုေတာ႔ တစ္တစ္စ နဲ႔ မြန္ေဒသ နဲ႔ ျမန္မာေဒသ တို႔ မွာ ေစတီ ေတြ ေရႊေရာင္တစ္၀င္း၀င္းနဲ႔ ေရႊနိဳင္ငံ ၾကီးျဖစ္လာပါေတာ႔ တယ္ ။ ရဟန္းေတြ ကလည္း ၀ိနည္းေတာ္ ကိုေလးေလးစားစား လိုက္နာၾကသလို လူေတြကလည္း ဗုဒ`ၶဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္တာနဲ႔ အညီ အေနထိုင္သိမ္ေမြ ႔ႏူးညံ့ လာၾကတာေတြ ေတြ ႔ရေတာ႔ စိတ္ခ်မ္းသာရတယ္ ။ သီရိလကၤာ မွာ ဗုဒ`ၶဘာသာ မိွန္းမွိန္တယ္ ၾကားရေတာ႔ လုိအပ္သမွ်ပစၥည္းေတြနဲ႔ မတူ ဆရာေတာ္ တခ်ိဳ ႔ကိုေစလြတ္ျပိီး သာသနာေတာ္ ျပန္လည္ထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေစခဲ႔ တယ္ ။ က်ဳပ္ရဲ ႔ ဆံေတာ္နဲ ႔မိဖုရား ဆံေတာ္ တို႔ ကိုလည္း တံမ်က္စည္းလုပ္ျပီး စြမ္ေတာ္ တိုက္မွာ ဖုန္လွည္းဖို႔ လွဴလိုက္ေသးတယ္ ။ သူတို႔ ကလည္း စြယ္ေတာ္ပြားတစ္ဆူ ျပန္လွူလိုက္တယ္ ။.........................................မိဖုရားၾကီး ကို ေခၚ ျပီး အညာကို စစ္အဂၤါခင္းက်င္းျပီးနဲ ႔ ခန္းၾကီးနားၾကီး ခ်ီတက္ခဲ့တယ္ ။ စစ္တိုက္ဖို႔ လည္းပါပါတယ္ ။ အ၀ ကို 1556 ဒီဇင္ဘာ 24 ရက္ေန႔ မွာေရာက္ပါတယ္ ။ 1557 ဇန္န၀ါရီ လ 8 ရက္ေန႔ မွာ ခရီးဆက္ျပန္တယ္ ။ ပထၳျမားေျမ ျဖစ္တဲ႔ မိုးမိတ္နဲ႔ သီေပါ က ဇန္န၀ါရီလ 10 ရက္ေန႔ မွာ အည့ံခံ တယ္ ။ မိုးမိတ္ရဲ ႔ အေနာက္ေျမာက္ မွာ ေစတီတစ္ဆူ ကို 1557 ေဖေဖာ္၀ါရီလ 8 ရက္ေန႔ မွာ စတည္တယ္ ။ဘုရားအတြက္ တစ္နွစ္ ကို လယ္ထြက္စပါး တင္း 600 လွဴတယ္ ။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း 4 ေက်ာင္းေဆာက္လွဴပါတယ္ ။ သီေပါမွာေစတီ တစ္ဆူ တည္တယ္ ။ ေစာ္ဘြားၾကီးရဲ ႔ေျမးေတာ္ ကို အခန္းနားနဲ႔ ေစာ္ဘြား အသစ္ ထပ္ခန္႔ ခဲ႔ တယ္ ။ 1557 မတ္လ 28 မွာ ၾကည္းေၾကာင္းနဲ ႔ ေျမာက္ဘက္ ကိုခ်ီတက္ေတာ႔ မိုးညွင္းက အဲဒီ နွစ္ေဖေဖၚ၀ါရီလ 28 ၇က္ေန႔ မွာ အည့ံခံ ခဲ႔ တယ္ ။ မိုးေကာင္းက မတ္လ 26 ရက္ မွာအညံ့ခံတယ္ ။ အဲဒီလို ပေဒသရာဇ္ေတြ နဲ႔ ေတြ ႔ရင္ က်ဳပ္ လုပ္ေနက် အတိုင္း အရင္က အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ႔ ေစာ္ဘြားေတြ ကို သူ႔ ေနျမဲ အတိုင္းျပန္ေနရာေပးခဲ႔ တယ္ ။ ေနာက္ ျပီး သီေပါနယ္ေတြ မွာ အၾကီးအကဲ ေသရင္ ကၽြန္ေတြ ပါလိုက္ေသ ရတဲ႔ အစဥ္လာတစ္ခု ကို လံုး၀ တား ျမစ္ ပိတ္ပင္ နိဳင္ခဲ႔ တယ္ ။ အျပန္ခရီး ကို 1557 ဧျပီ လ 9 ရက္ေနရ မွာ စထြက္ခဲ႔ တယ္ ။ ပုဂံ ကို၀င္ျပီး ေရႊစည္းခံု ဘုရား ကို ေရႊခ်တယ္ ။ ေနာက္ျပီး ေၾကးပိႆ ခ်ိန္ 21000 ပိႆ ရွိတဲ႔ ေခါင္းေလာင္း ၾကီးတစ္လံုးသြန္းလုပ္ေစျပီး က်ဳပ္ဟာ ဧကရဇ္ ဘုရင္တစ္ပါးျဖစ္ေအာင္ဘယ္လို႔ စြမ္းေဆာင္ခဲ႔တယ္ဆိုတဲ႔ အေၾကာင္း ကို မြန္ဘာသာနဲ႔ အဲဒီ ေခါင္းေလာင္း အေပၚ မွာ ေရးထိုး မွတ္တမ္းတင္ေစတယ္ ။ ျပီးေတာ႔ ေရႊစည္းခံုဘုရားမွာ တင္လွဴတယ္ ။.............................................. မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ဂံဂိုး၀ စာအုပ္မွ "လက္နက္ နိဳင္ငံေတာ္ မရွိတဲ႔ ဧကရာဇ္- ခရစ္နွစ္ 1557 " ကို ေကာက္နဳတ္ အတုယူ ျပီး ကၽြန္ေတာ္ေရးတတ္ သေလာက္သာ ေရးထားျခင္းျဖစ္သည္ ။ (ရန္ေနာင္စိုး) ၂၇၊၂၊၂၀၁၃။ special thanks to ; Yannaung Soe Photo credit to ; U Mya Thaung
