ဧရာဝတီ (သို႔) ရာဇဝင္မ်ားရဲ႕ သတို႔သမီး

ျမန္မာလူမ်ိဳး ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ နွင့္ ျမန္မာ့ သမိုင္းစဥ္သည္ ဧရာဝတီျမစ္၏ ဝဲယာျမစ္ ကမ္းပါး ေပၚ တြင္ ျဖစ္တည္ လာ၍ ျမန္မာ နိုင္ငံၾကီး သည္လည္း ဧရာဝတီျမစ္ ဝဲယာ ကမ္းပါးေပၚတြင္ လူလား ေျမာက္၍ ဤျမစ္ ဝဲယာ ၌ပင္ ရွင္သန္ တည္ရွိေန ေပသည္ ။ ဧရာဝတီသည္ ျမန္မာ နိုင္ငံ အတြင္း ၌ပင္ စ၍ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ပင္ ဆံုးေသာ ျမန္မာ့ သဘာဝ အေဝးေျပး လမ္း မ ၾကီး ျဖစ္ သည္ ။ တ ေကာင္း ၊ ဟန္လင္း ၊ ဗိႆနိုး ၊ သေရ ေခတၱရာ ၊ ပုဂံ ၊ ပင္းယ ၊ စစ္ကိုင္း ၊ အင္းဝ ၊ အမရပူရ ၊ ရတနာပုံ အစ ရွိေသာ မင္း ေနျပည္ေတာ္ ၾကီး မ်ား သည္ ဧရာဝတီျမစ္ ဝဲယာ ကမ္းပါး ေပၚတြင္ ထြန္းကားခဲ႔ ျပီး ျမန္မာ တိုင္း ရင္းသား ျပည္သူတို႕ ၏ ကိစၥ အဝဝ သည္ ဧရာဝတီ နွင့္ ဆက္စပ္ လ်က္ ရွိ သည္ ။ ဧရာဝတီျမစ္ ပို႔ခ်ခဲ႔ေသာ ေျမေပၚတြင္ ျမန္မာ့ ပထဝီဝင္ ၊ ျမန္မာ့ ရာဇ ဝင္ ၊ ျမန္မာ့ သမိုင္း ၊ ျမန္မာ့ ဇာတ္ိ ၊ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ သား တို ့ ျဖစ္ေပၚ လာပါသည္ ။ လြန္စြာ လွပေသာ ျမစ္က်ဥ္း ငါးခု နွင့္ ပင္ လယ္ ထြက္ေပါက္ ပါရွိေသာ အဖိုးတန္ သဘာဝ ရတနာ ပင္ ။ကမာၻေပၚတြင္ မည္ သည့္နိုင္ငံ မဆို လူဦးေရသာ လွ်င္တိုးတက္မႈ ရွိျပီး ေျမၾကီး တိုးတက္မႈ ကား မရွိေပ ။ သို႔ေသာ္ ဧရာဝတီ ျမစ္၏ နုန္းတင္ ေျမနုမ်ား ပို႔ခ်မႈ ေၾကာင့္ အႏွစ္ (၁၀၀) ၾကာတိုင္း ျမစ္ဝ ကၽြန္းေပၚတြင္ သံုးမိုင္မွ် က်ယ္ဝန္းေသာ ေျမ ပမာဏကို ျမန္မာျပည္သူ တ္ုိ႔အတြက္ လက္ ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိ ပါသည္ ။

ထူးျခားလွသည့္ အရည္အခ်င္း ရွိေသာ လက္ရာ ျဖစ္သည့္ ပရန ကန္ ရတနာ ပစၥည္း တစ္ခုမွာ ပံုတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္ ေရႊျဖင့္ ျပဳလုပ္ထား ေသာ စိန္ ခါး စည္း ျဖစ္သည္။ ထုိ ခါးစည္းတြင္ ေဒါင္း႐ုပ္ကို စိန္လံုး မ်ားႏွင့္ ပံုေဖာ္ ထား သည္ ။ ဤခါးစည္းကို ၂၀ ရာ စု ႏွစ္ အေစာပိုင္း ေလာက္က ထူးျခားလွသည့္ ၇၅ ကာရက္ရွိေသာ စိန္လံုးေရမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ ထားသည္။ ဘာကယ္လ္ (Buckle) ႏွင့္ ေဘး...မွစိန္မ်ားသည္ အ၀ါ ေရာင္စိန္၊ အညိဳ ေရာင္စိန္ႏွင့္ ပန္း ေရာင္ သန္းသည့္ လိေမၼာ္ေရာင္ စိန္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒါင္း ႐ုပ္ ကိုယ္ထည္မွ အလယ္ စိန္လံုးမွာ ဥေရာပ ၌ ေသြးထားေသာ စိန္ ျဖစ္ပံု ရ ၍ အေလးခ်ိန္ ၅ ကာရက္ ရွိသည္။ ဤခါးစည္းမွ ဘာကယ္လ္(Buckle) ဒီဇိုင္း ပံုမွာ ျဖဳတ္လိုက္လွ်င္ စိန္ရင္ထုိး သဖြယ္ သံုး၍ ရသည္။

ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ခန္႕က ပ်ဴေခတ္ ကေခ်သည္ ေၾကးရုပ္တုိ႔၏ အတိတ္သမုိင္းကို စာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚမွ တူးဆြျခင္း

၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ အတြင္းတြင္ သုေတ သန ၀န္ေထာက္ ဦး စိန္ေမာင္ ဦး ဦးစီးသည့္ အဖဲြ႕သည္ သေရ ေခတၱရာျမိဳ႕ ေဟာင္းအေရွ႕ ေျမာက္ ဘက္ ျမိဳ႕ရိုး၏ အျပင္ ဘက္ရိွ ၊ ဘုရားမာ ဘုရားအနီး တူးေဖာ္မႈ ကုနု္းအမွတ္ (၈) မွ က်က္သေရ မဂၤလာ အထိမ္းအမွတ္ သေကၤတ သီရိ၀စၦပုံႏွင့္ ၾကာပန္း ၾကာခက္ တုိ႕ျဖင့္ ျခယ္လွယ္ ထားေသာ အျမင့္ ၁၁ လက္မ ခန္႔ရိွသည့္ ေၾကး ေခါင္းေလာင္း တစ္လုံး ကို တူးေဖာ္ ေတြရိွခဲ့သည္။ ထုိေၾကး ေခါင္းေလာင္း အတြင္းမွ ထူးျခားေသာ ပ်ဴေခတ္ ေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ကုိ ေတြ႔ရိွခဲ့ ေပသည္ ။ ေၾကး႐ုပ္ငါး႐ုပ္ သည္ ထုိေခတ္ တီးမႈတ္ကခုန္သည့္ သဘင္ပညာသည္တုိ႔၏ ပုံသ႑န္ကုိ ေဖာ္ညႊန္းသြန္း လုပ္ခဲ့ဟန္ရိွေပသည္။ အ႐ုပ္ တစ္ခုသည္ ပေလြ မႈတ္ဟန္၊ အ႐ုပ္တစ္က ဗုံတီးဟန္၊ ေနာက္တစ္ခု က ခြက္ခြင္း တီးျပီး၊ တစ္႐ုပ္ က ေပ်ာ့ေျပာင္းႏြဲ႕ ေႏွာင္း ႏူးည့ံ ျငိမ့္ေညာင္းစြာ ကျပ ဟန္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံး တစ္ခုက ပုပု ကြကြ ခါးကုန္းကုန္း ၊ သူ႔ ေက်ာကုန္း မွာ အထုပ္ တစ္ခု ပိုးျပီး ေပ်ာ္ေတာ္ ဆက္ (လူျပက္) ဟန္ပါပါ ဟာသျပဳ သ႐ုပ္ေဆာင္ ေနပုံ မ်ားျဖစ္ သည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ငယ္ပင္ ငယ္ေစကာမူ အလြန္အသက္ ပါလွျပီး အလြန္ ျမတ္ႏုိးဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ အႏုပညာ လက္ရာ ေျမာက္ၾက ေပသည္။ ဆင္ယဥ္ ထုံးဖဲြ႔မႈႏွင့္ ဟန္ပန္ အေနအထား မ်ားမွာ အိႏိၵယ ဆန္လွသည္ ။

ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေတြ ့ရေသာ ပုဂံျပည့္ရွင္ စည္သူ (၂) ၏ မိဖုရားမ်ား

စည္သူ(၂) ၏ လက္ထက္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ သည္ အေရွ ့ သလႅင္ေက် ၊ အ ေနာက္ မစၥဂီ ရိ ၊ ေျမာက္ ငေဆာင္ခ်ံ ၊ ေတာင္ တလိုင္ သရိယ္ နွင့္ ထဝယ္ လ်င္ အပိုင္းအျခား ရွိ သည္ ဟုစိရပါသည္ ။ စည္သူ (၂)၏ မိဖုရား ေျခာက္ပါး စာရင္းကိုလည္း ေတြ ့ရပါ သည္ ။ ယင္းတို ့မွာ

၁ ။ ေတာင္ပ ႅင္သည္ (ေတာင္နန္းစံ) ။

၂ ။ မ ႅစ္ပ ႅင္သည္ (ေျမာက္နန္းစံ) ။

၃ ။ စဝ္ျမကန္သည္ (ျမကန္ မိဖုရားေစာ) ။

၄ ။ ဝဋံ သိကာ (ဦေဆာက္ပန္)(ထိပ္ေခါင္တင္ မိဖုရား) ။

၅ ။ စဝ္အလြမ္ (ထိပ္ထား မိဖုရားေစာ) ။

၆။ ေဝလုဝတီ (ဝါးမိဖုရား) ။

တို ့ျဖစ္ပါသည္ ။
ယင္းတို ့အနက္ စဝ္ျမကန္သည္ အေရးပါ အရာအေရာက္ ဆံုးမိဖုရား ျဖစ္ဟန္ တူ ၏။ ထိုမိဖုရား၏ သားေတာ္ နာေတာင္မ်ာ က စည္သူ (၂) ၏ အရိုက္အရာ ကို ဆက္ခံေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ ။

ပ်ဴမင္းသား ဂီတခရီး စဥ္ ေအဒီ - ၈၀၂ ။

၂၀၁၂ ခုနွစ္ ၊ မတ္လ အတြင္း ရန္ကုန္ ျမိဳ႕ ၊ ယဥ္ေက်း မႈ နွင့္ အနု ပညာ တ ကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ခ်ဳပ္က ျမန္မာ့သ မိုင္းအ ဖြဲ႕ ဒုတိယ ဥကၠဌ ၾကီး ေဒါက္တာ တိုးလွ နွင့္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အဖြဲ႕ဝင္ ေဒါက္ တာ ခ်စ္စံဝင္း တို႕ကို ေခၚယူ ေတြ႕ ဆံု၍ တ႐ုတ္နိုင္ငံ တြင္ ႐ုပ္ျမင္ သံၾကား ဇာတ္ လမ္း တြဲ အျဖစ္႐ိုက္ ကူးမည္ ျဖစ္ေသာ ပ်ဴအဖြဲ႕၏ ဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖမႈ နွင့္ အက တင္ ဆက္မႈကို ကူညီေပးရန္ ဖိတ္ၾကား ခဲ႕ ပါသည္ ။ ခရစ္နွစ္ ၈၀၂ ခုနွစ္က အိမ္ေ႐ွ႕ မင္းသာ; သုနႏၵန ဦး ေဆာင္၍ သေရခတၱရာ မွ တ႐ုတ္နန္း ေတာ္ ခ်န္အန္းသို႕ သြား ေရာက္ ေဖ်ာ္ ေျဖ ခဲ႕ရာ ဤအ ေၾကာင္း ကို ဇာတ္လမ္းတြဲ ႐ိုက္ကူး မည္ ဟုသိရသည္ ။ ျမန္ မာ့ အနု ပညာ႐ွင္ မ်ားနွင့္တကြ သမိုင္း ပညာ ႐ွင္ မ်ားကပါ ထို ေခတ္ကာလ က ပ်ဴဂီတ ေဖ်ာ္ေျဖ မႈ နွင့္ အက တင္ဆက္မႈ တို႕ အ မွား အယြင္း မ႐ွိေစရန္ နွင့္ ျမန္မာ့ဘက္ မွ စီစဥ္ တင္ဆက္ ထားမႈနွင့္ ကိုက္ညီရန္ နွစ္ဘက္ ေတြ႕ဆံု ေဆြး ေႏြး ျခင္းျဖစ္ပါ သည္ ။ ထို ဇာတ္လမ္းတြဲ တြင္ ျမန္မာ့ အနုပညာ ႐ွင္ မ်ားလည္း ပါဝင္သ႐ုပ္ ေဆာင္မည္ဟု သိရသည္ ။

ပ်ဴ ဂီတ အနုပညာ ရွင္မ်ား ။ ( Noel . F Singer 1997 )

ခရစ္နွစ္ ၈၀၂ ခုနွစ္ တ႐ုတ္ျပည္ ေရာက္ ပ်ဴဂီတ အနု ပညာ အဖြဲ႕ ၏ စြမ္းပ ကား သည္ တ႐ုတ္တို႕ ကိုအံ့အားသင့္ ေစခဲ႔ပါသည္ ။ ပ်ဴ ဂီတ အနုပညာ၏ အင္အားသည္ သေရခတၱရာ ၏ အင္အား ပင္ ျဖစ္ေပသည္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ပ်ဴဂီတ အနုပညာ အတြက္ ေျမ ေပၚ ေျမေအာက္ အေထာက္ အထား ဆို၍ ေမွာ္ဇာ႐ွိ ျမင္ဗာဟုေစ တီ ပ်က္ ကုန္းမွ ေျခထိုးကေနဟန္ အုတ္ခြက္ တစ္ခု ၊ ေမွာ္ဇာ အျခားေနရာမွ ေျခထိုး လက္ေျမွာက္ ကေနဟန္ အုတ္ခြက္ တစ္ခု နွင့္ ၁၉၆၆-၆၇ ခုနွစ္အတြင္း သေရခတၱရာ ျမိဳ႕ေဟာင္းမွ တူးေဖာ္ ရ႐ွိေသာ ကခုန္ တီးမႈတ္ ေနေသာ ေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ ေလာက္သာ ေတြ႕ရပါသည္ ။ သို႕ျဖစ္ပါ၍ တ႐ုတ္တို႕ ၏ ထန္မင္းဆက္ သမိုင္းေဟာင္း ၊ ထန္မင္းဆက္ သမိုင္းသစ္ နွင့္ ထန္ မင္းဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ ပံုစာတမ္း မ်ားတြင္ ပ်ဴဂီတ ခရီးသြား အဖြဲ႕အ ေၾကာင္းကို ဆရာၾကီး ဦးရည္ စိန္ ၏ ေက်းဇူးနွင့္ ေလ့လာရပါ ဦးမည္ ။

အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးနွင့္ သုေတသနအျမင္ အပိုင္း (၂)။

 ဦးေပၚဦး ၏ အဆက္အႏြယ္ ဇယား း

အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးအေၾကာင္း နွင့္ ပတ္သတ္၍ ဦးေအာင္၊ ပိဋိကတ္ ဆရာ ျမိဳင္ ၊ ဦးေက်ာ္ထြန္း ၊ စာေတာ္ျပန္ ဆရာသိန္းတို႔က ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေဝခဲ႔ ဖူးၾကသည္ ။ ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ဦးေပၚဦး အေၾကာင္းကို သက္ၾကီးစကား သက္ငယ္ ၾကား အ ေနျဖင့္ ၾကားဖူး နားဝ႐ွိခဲ႔ ၾကျပီး ယခု အခ်ိန္ထိ ကိုးကား၍ ေျပာဆို ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္ ။ ဦးေပၚဦး သည္ အမွန္ တကယ္တြင္ ေတာ့ လူ အမ်ား သိထားသလို ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္ တစ္ဦး မဟုတ္ ပါ။ပ်က္တီး၊ ပ်က္ေခ်ာ္ေနတတ္သူလည္းမဟုတ္ျပန္ေပ။ထို႔ျပင္ ဝန္ၾကီးတစ္ဦး လည္း မဟုတ္ခဲ႔ပါ။ျမန္မာဘုရင္လက္ထက္ နန္းတြင္းအဖြဲ႕ အ စည္းတြင္ ေျမ တိုင္း အတြင္းဝန္ တစ္ဦးသာ ျဖစ္ပါသည္ ။ စာေရးဆ ရာမ်ား၏ ဖန္တီးခ်က္ သာ ျဖစ္ျပီး ထို ဖန္တီးခ်က္ မ်ားကို စာအုပ္ တစ္ခ်ိဳ႕ထဲတြင္ အကိုး အကား အျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾက၍ စာဖတ္သူ မ်ားမွ ေလွ်ာက္ထံုးမ်ား ထဲ႐ွိဦးေပၚဦးကို အစစ္ အမွန္ဟု ယံုၾကည္ သြားမည္ စိုးေသာေၾကာင့္ စာေရးဆရာ ဦးတင္နိုင္ တိုးမွ ဦးေပၚဦး ၏ ဘဝ သ႐ုပ္မွန္နွင့္ သူ၏ ေလ်ာက္ထံုး မ်ားကို သမိုင္း သု ေတ သန အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ႔ပါသည္။

ေက်ာက္စာမ်ားထဲမွ ပုဂံေခတ္ဆိုင္ရာ အပင္ ၊ အသီး စာရင္း ။

ပ်ဥ္မ = ဣပ္မွ ူယ္ ။
ဥသွ်စ္ = ဥိေရစ္ ။
အုန္း = ဥိ ။
ေအာက္မဲညိဳ = ေအာင္မညိစ္ ။
ၾကက္သြန္ျဖဴ = ကသြန္ ။
ကုလားပဲ = ကုလာပါယ္ ။
ကင္ပြန္း = ကမ္ေပါန္ ။
ကန္ခ်ဳပ္ = ကန္ေခ်ာင္ ။
ေက်ာက္ဖရံု = ေကႅည္ဖူရံု ။

ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ား တြင္ ေန ့ခုနွစ္ ေန ့အား ေရးထိုးထားပံု ။ ျမန္မာ-မြန္-ပါဠိ-သကၠတ ။

တနဂၤေႏြ ေန ့ = တန္နွင္ကနုယ္ ။ တငဲ / တဲ ၢ (ဂ=င) (မြန္) ။

တနလၤာေန ့ = တန္နွင္လာ ။ တငဲ (မြန္) ။

အဂၤ ါ ေန ့ = အင္ကာ ။

ဗုဒၶဟူး ေန ့ = ပုတၱဟူ ။

ၾကာသာပေတး ေန ့ = ၠၾကႆပတိယ္ ။ ျဗိဟ သၼတိ (သကၠတ) ။

ေသာၾကာ ေန ့ = သုႀကၠာ ။ သုကၠ (ပါဠိ) ။ ဂုၾက (သကၠတ)။

စေန ေန ့ = စနိယ္ ။ သနိ (ပါဠိ) ။ ဇနိ (သကၠတ) ။

Photo Copied

ပုဂံေခတ္ဆိုင္ရာ ေက်ာက္စာမ်ားထဲ မွ ေတြ ့နိုင္ေသာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း ကိုလိုက္ ၍ သတ္မွတ္ေသာ စကားလံုး မ်ား ။

(က) ။ ေမြးျမဴေရး နွင့္ လယ္ယာလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ။

လယ္သမား = လယ္သယ္/ လယ္သူ ။
လယ္ခင္းေစာင့္ = လယ္ဥယင္ေစာင့္ ။
ေကာက္စိုက္သူ/ သမ = စပါစိုက္ ။
ဥယ်ာဥ္မွဴး = ဥယင္သည္ ။
ကၽြဲႏြားေမြးသူ = ႏြာထိန္ ။
ၾကက္ေမြးသူ = ကႅ ြထိန္ ။
ဆိတ္ေမြးသူ = ဆိတ္ထိန္ ။
ဆင္ထိမ္းသူ = ဆင္ထိန္/ ဝမ္ပယ္ထိန္ ။
ႏြားေက်ာင္းသူ = နြာေကႅာင္စြံ ။

ပုဂံေခတ္ ဆိုင္ရာ ေက်ာက္စာမ်ားမွ အေဆြ / အမ်ိဳး တို ့ အေပၚ အေခၚ အေဝၚ စကားလံုး မ်ား ။( ျမန္မာ / မြန္ )

ပုဂံေခတ္ လူမႈအဖြဲ ့ အစည္း တြင္ ထိုအခါ ၊ ထိုကာလ ကပင္ အမိ ၊ အဖ နွင့္ သားသမီး တစ္အုပ္တို ့ သည္ အေရး အပါဆံုး ေသာအဖြဲ ့အစည္း ပင္ျဖစ္သည္ ။

ျမန္မာ့ သမိုင္းအေပၚ အဆိုးအေကာင္း သက္ေရာက္ေစခဲ ့ေသာ အဂၤလိပ္ တို ့၏ ကိုလိုနီ ပညာေရး ။

ျမန္မာတို ့သည္ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ ့ၾကသည္ ။ သို ့ ေသာ္ သမိုင္း ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ ရာတြင္ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားရွိ ေန လ်က္ ျပီးျပည့္ စံုေသာ ေထာက္ ကြက္ မရွိေသာ သမိုင္းစစ္ကို ထား မသြား နိုင္ခဲ ့ ၾက ။ ေရွးက ရာဇဝင္ ဆရာ တို ့ သည္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အျပည့္ အဝ မရရွိခဲ့ ့့့ၾက၍ေလာ ။ ေဒသတြင္း ရင္းနွီး ခ်စ္ ၾကည္ မႈကို ေရွ ့တန္းတင္ ခ်င္ေဇာ အားၾကီး လြန္း ၍ေလာ ။ သမိုင္း အေထာက္ အထား ဆိုင္ရာ ဗဟု သုတ အားနည္း ခ်က္ေၾကာင့္ ေလာ ။ သို ့ေလာေပါင္း မ်ားစြာ နွင့္ ျမန္မာ့သမိုင္း ေၾကာင္း ပံုရိပ္သည္ ရာဇဝင္ အဆင့္သာ ရွိသည္ ဟု နိုင္ငံ တကာ ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ တို ့က သတ္မွတ္ျခင္း ခံခဲ ့ရေလ သည္ ။