( ၁ )။ ေယ်ဘုယ လူမ်ိဳးစုမ်ား ခြဲျခားပံု ကမာၻေပၚတြင္ လူမ်ိဳးစု မ်ား ( ဝါ ) မ်ိဳးႏြယ္စု သံုးမ်ိဳး ခြဲျခားထား ပါသည္။ အသားမည္း လူမ်ိဳး ၊ အသားျဖဴလူမ်ိဳး နွင့္ အသားဝါ လူမ်ိဳးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ အသားမည္း မ်ိဳးႏြယ္စု ၾကီးကို Neroid ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အသားျဖဴ လူမ်ိဳးကို Europoid ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အသားဝါ လူမ်ိဳးကို Mongoloid ဟူ၍ လည္း ေကာင္း ေခၚၾကသည္။ အာဖရိက တိုက္႐ွိလူမ်ိဳး အားလံုး လိုလို အသားမည္း မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးတြင္ ပါဝင္သည္။ အသားျဖဴ မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးသည္ အမ်ားအား ျဖင့္ ဥေရာပတိုက္တြင္ ေနထိုင္ သည္။ အသားဝါ လူမ်ိဳးစု ၾကီးမူကား အာ႐ွတိုက္ အေ႐ွ႕ပိုင္း တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အေမရိက တိုက္တြင္လည္း ေနထိုင္သည္။မြန္ဂိုလြိဳက္ သည္အသားဝါ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား အားလံုးကို ျခံဳ၍ေခၚ ေသာ အမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းထဲတြင္ မြန္ဂိုလ္ လည္းအပါအဝင္ ျဖစ္သည္ ။ မြန္ဂိုလ္ နွင့္ မြန္ဂိုလြိဳက္ ဟူေသာ ေဝါဟာရ မတူေပ။ မြန္ဂိုလ္ သည္ လူမ်ိဳးျဖစ္၍ မြန္ဂိုလိြဳက္သည္ မ်ိဳးႏြယ္စုျဖစ္သည္ ။အေမရိကတိုက္ ႐ွိ Red Indian မ်ားလည္း အပါ အဝင္ ျဖစ္သည္ ။ အသားဝါ မ်ိဳးႏြယ္စုၾကီးတြင္ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႕ ပါဝင္လွ်က္ ႐ွိသည္ ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ တိဘက္ - ျမန္မာ ကို အုပ္စုနွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားနိုင္သည္ ။ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ နွစ္ေပါင္း မ်ားစြာခန္႔က ေ႐ွးတ႐ုတ္ တို႔၏ ရာဇဝင္က်မ္းမ်ားတြင္ ေ႐ွးတ႐ုတ္ နိုင္ငံ၏ အေနာက္ဖက္ တြင္ ခ်ိယန္ ( Chi'ang ) ဟူေသာ မ်ိဳးႏြယ္စု ၾကီးတစ္စု ႐ွိခဲ႔ ေၾကာင္း ထင္႐ွားစြာ ေဖာ္ျပထား သည္။ ယခု တ႐ုတ္နိုင္ငံ၏ အေနာက္ပိုင္းတြင္ တိဘက္ အႏြယ္စု ၊ ယွီဖန္ အႏြယ္စု စသည့္ တိဘက္ - ျမန္မာ အႏြယ္စု မ်ားပ်ံ႕နွံ႕ ေနထိုင္သည္က တစ္ေၾကာင္း ၊ စီခၽြမ္နယ္ အေနာက္ေျမာက္အပိုင္းတြင္ ခ်ိယန္ အမည္႐ွိအႏြယ္စု တစ္စု၏ ဘာသာစကားသည္ တိဘက္ - ျမန္မာ ဘာသာစကားနွင့္ နီးစပ္ သည္ကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ထိုသို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္း ပင္ျဖစ္ သည္။
( ၂ )။ အေခၚအေဝၚမွ မွန္းဆရမည့္ ခ်ိယန္- မန္-တိဘက္-ျမန္မာ တို႔၏ မူရင္းေနထိုင္ရာအရပ္။
တိဘက္ - ျမန္မာတို႔သည္ သီးသန္႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး အေနနွင့္ မည္သည့္ ကာလတြင္ မည္သည့္ေဒသ ၌ျဖစ္ေပၚေနထိုင္ခဲ႔သည္ကို
ရာဇဝင္ သုေတသီ တို႔သည္ အတိအက် အေသခ်ာ မဟုတ္ေစကာမူ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ခန္႔မွန္းခ်က္ေပးရာဝယ္ တစ္ဦးနွင့္တစ္ဦး သေဘာထား ကြဲလြဲခ်က္ သိပ္မ႐ွိလွေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎ တို႔မူလကနဦး ေနထိုင္ရာအရပ္ကို ခန္႔မွန္းရာ၌ အာ႐ွတိုက္အလယ္ပိုင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္၏ အေနာက္ေျမာက္ဖက္ နွင့္ တိဘက္ျပည္၏ အေ႐ွ႕ေျမာက္ဘက္ စပ္ၾကားေလာက္၌ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ဘီစီ ၂၀၀၀ ေလာက္က ေနထိုင္ၾကသည္ ဟူ၏။သို႔ေသာ္ေနရာေဒသကို ညႊန္းဆိုၾကရာ အခ်ိဳ႕က တိဘက္ျပည္အေ႐ွ႕ေျမာက္ဖက္႐ွိ
( ၃ ) ။တိဘက္ - ျမန္မာ ဆိုတာ။
ေနာင္တြင္ တိဘက္လူမ်ိဳး၊ ျမန္မာလူမ်ိဳး ဟု ေခၚတြင္ရမည့္သူ မ်ားသည္ ထိုေဒသ ၾကီးတဝိုက္တြင္ ခ်ိယန္မ်ား အျဖစ္ တလံုးတ စည္းတည္း ေနထိုင္ၾကေပသည္။ထိုစဥ္အခါက တိဘက္၊ ျမန္မာ ၊ ခ်ိယန္ ဟုမခြဲျခားေသးပဲ ခ်ိယန္ တို႔အေနနွင့္သာ ေခၚေဝၚေနၾက သည္ ။ ထိုလူမ်ိဳး အေၾကာင္းကို ေစာေစာပိုင္း တ႐ုတ္ရာ ဇဝင္မွတ္တမ္းတို႔၌ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါဝင္ခဲ႔ေလသည္။ခရစ္ေတာ္မေပၚ
( ၄ ) ။တိဘက္ - ျမန္မာ တို႔ ေတာင္ဖက္ တခုတည္း ကိုသာ ဆင္းသက္ လာပါသလား။
-- တ႐ုတ္နိုင္ငံ ကန္စုနယ္၏ အေနာက္ပိုင္းနွင္႔ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ သည္ ခ်ိယန္တို႔ မူလေဒသျဖစ္ရာ ၊ ကန္စုနယ္နွင့္ စီခၽြမ္နယ္တို႔ နယ္ေျမဆက္စပ္ မႈေၾကာင့္ မူရင္းေဒသမွ အႏြယ္ၾကီးတစ္စုသည္ စီခၽြမ္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ထိုမွ စီခၽြမ္ အေနာက္ပိုင္းသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သြားသည္။
--- စီခၽြမ္ အေနာက္ပိုင္း တြင္ျပန္႔ နွံ႔ေနထိုင္ျပီးေနာက္ တခ်ိဳ႕သည္ ယန္စီျမစ္ကိုကူးျဖတ္၍ ယူနန္နယ္ အေ႐ွ႕ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ေလာ္ေလာ္ အႏြယ္စု အျဖစ္ ထြက္ခြာ ေနထိုင္ ျပန္ပါသည္ ။
--- မူရင္း ေဒသတြင္ က်န္႐ွိခဲ႔ေသာ ေနာင္အခါ တိဘက္ - ျမန္မာ ဟုေခၚတြင္မည့္ ယွီဖန္ မ်ိဳးႏြယ္စုသည္ ေတာင္ဖက္သို႔ မေ႐ႊ႕ ေျပာင္း ေတာ့ပဲ အေနာက္ဖက္႐ွိ ကိုကိုေနာ ေရအိုင္ဆီသို႔ ေျပာင္း ေ႐ႊ႕ခဲ႔သည္။
--- ေနာင္အခါ အေနာက္ဖက္ တိဘက္ - ျမန္မာ ဟုေခၚတြင္မည့္ အႏြယ္စုၾကီးသည္ ျမစ္ဝါ ျမစ္ညာ အတိုင္း အေနာက္ေတာင္ဖက္ ႐ွိ စီခၽြမ္ နယ္ျခားေဒသသို႔ ေရာက္လာသည္ ။၎ တို႔မွာ ျမန္မာျပည္ တြင္း ဝင္ေရာက္လာမည့္ နာဂအႏြယ္စု ၊ သက္/ကတူး အႏြယ္စု ၊ ခ်င္းအႏြယ္စုနွင့္ ကခ်င္အႏြယ္စု တို႔ျဖစ္သည္။
--- ဟန္႔မင္းဆက္ကာလ တြင္ ကိုကိုေနာအိုင္ၾကီးမွ အေနာက္ ဖက္ နွင့္ ေတာင္ဖက္ ႐ွိ တိဘက္နယ္၊ ယွီခါင္နယ္၊ခ်ိင္ဟိုင္နယ္ နွင့္ ယူနန္နယ္ မ်ားသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သည္။
--- ကိုကိုေနာ အိုင္ၾကီးမွ အေနာက္ဖက္ သို႔ ယခု တ႐ုတ္နိုင္ငံ နွင့္ ႐ွ႐ွား နယ္ျခားသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ခဲ႔သည္။
( ၅ ) ။ ျမန္မာဘာသာနွင့္ တိဘက္တို႔၏ နမ္းဘာသာတို႔ တူညီခ်က္မ်ား။
ျမန္မာဘာသာ တိဘက္တို႔၏တစိတ္တေဒသျဖစ္ေသာ
( ၆ ) ။ တိဘက္ - ျမန္မာ နွင့္ ေ႐ွးတ႐ုတ္တို႔ ဆက္ဆံေရး ။
လိပ္ခြံႏြား႐ိုးစာ မွရ႐ွိေသာ အေထာက္အထား အရ ႐ွာင္မင္းဆက္ ဝုတိင္မင္း လက္ထက္ ၁၃၁၄-၁၂၈၁ ဘီစီအတြင္း ႐ွာင္မင္းဆက္ တ႐ုတ္တို႔ သည္ ခ်ိယန္ အမ်ိဳးသား တို႔နွင့္ မၾကာခဏ စစ္ပြဲ မ်ား ဆင္ႏြဲ ရေၾကာင္း ၊ တခါေသာ စစ္ပြဲတြင္ ႐ွာင္တ႐ုတ္တို႔က စစ္သည္ (၁၃၀၀၀) အထိ ေစလႊတ္၍ တ္ိုက္ပြဲ ဆင္ႏြဲရေၾကာင္း ပါ႐ွိပါသည္။ ခ်ိယန္ တို႔ကို ဤမွ် အင္အား ၾကီး မားေသာ စစ္တပ္ ေစလႊတ္ရသည္ ေထာက္ေသာ္ ခ်ိယန္တို႔ မွာလည္း အင္အား မေသးလွေၾကာင္း ခန္႔မွန္းနိုင္သည္။ ႐ွာင္တ ႐ုတ္တို႔သည္ ကၽြဲ ၊ႏြား ေမြးျမဴ ၍ ခ်ိယန္တို႔မွာ သိုး ၊ ဆိတ္ ေမြး ျမဴ ၾကရာ စစ္ပြဲဆင္ ႏႊဲ ရသည့္ အေၾကာင္း အရင္းမွာ ျမက္ခင္း ျပင္၊ ျမက္စားက်က္ ကိုရယူထား လိုျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္သည္။ ထိုအခ်ိန္ မွစ၍ ခ်ိယန္ တို႔မွာ ကန္စုနယ္အတြင္းမွ စီခၽြမ္ နယ္သို႔ ေရာက္႐ွိေနျပီ ျဖစ္ပါသည္။ဘီစီ -၁၁၁၂ တြင္ ႐ွာင္မင္းဆက္ အေနာက္ဖက္ေဒသ႐ွိ က်ိဳဝုေဝါင္သည္ ႐ွင္မင္းဆက္ကို ပုန္ကန္၍ က်ိဳမင္းဆက္ကိုထူေထာင္သည္။ ၎စည္း႐ံုးခဲ႔ေသာ အေနာက္ဖက္နွင္ အေနာက္ေျမာက္ တြင္ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ပါဝင္ ေလသည္။တဖန္ ခ်ိ( န္) ပေဒသရာဇ္မင္း လိကုင္ ဘီစီ -၄၇၆-၄၂၉ လက္ထက္တြင္လည္း အေနာက္ဖက္႐ွိခ်ိယန္ တို႔ကို စစ္ေအာင္ခဲ႔သည္။ ယြဲန္က်ဲန္ အမည္႐ွိ ခ်ိယန္အမ်ိဳးသား တစ္ဦးကို ဖမ္းမိရာ သံု႕ပန္းအျဖစ္ေနစဥ္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳး အတတ္ကို တတ္ေျမာက္ခဲ႔၏ ။ ထိုမွ ျပန္လည္ထြက္ေျပးလြတ္ ေျမာက္လာရာ ခ်ိယန္တို႔ေဒသသို႔ ျပန္ေရာက္ခဲ႔ေသာ္ အရပ္သား မ်ားအား ျပန္လည္သင္ၾကားေပရာ အ႐ိုေသခံရ၍ မင္းအျဖစ္ကို ရသည္။ ထိုမင္း၏ ျမစ္ေတာ္စပ္သူ ရဲန္ မင္းလက္ထက္တြင္ ခ်ိ(န္) ပေဒသရာဇ္မင္း ယွိ- အဲန္ကုန္ ဘီစီ ၃၈၄-၃၇၆ သည္ စစ္ျပဳျပန္ ရာ ခ်ိယန္တခ်ိဳ႕မွာ ျမစ္ဝါျမစ္ညာ အတိုင္း ေတာင္ဖက္သို႔ ေ႐ြ႕ေျ့ပာင္းရျပန္သည္။ ဟန္မင္းဆက္ ေအဒီ ၂၅ - ၂၂၀ တြင္ ဟန္တ႐ုတ္ တို႔နွင့္ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးစု တို႔အျပန္အလွန္ စစ္ဆင္ႏြဲခဲ႔ၾကသည္။ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔၏ မူရင္းေဒသ မွာ ယခု ဟုာင္ျမစ္ဝွမ္း (ဝါ) ျမစ္ဝါျမစ္ ညာပိုင္းနွင့္ ေဝ့ျမစ္ ညာ ပိုင္း ပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသသို႔ မည္သည့္ အခ်ိန္က အေျခခ် ေနထိုင္ သည္ကို ခန္႔မွန္းရလွ်င္ ေ႐ွးတ႐ုတ္တို႔ ျမစ္ဝါျမစ္ဝွမ္း အလယ္ပိုင္းေဒသ ျမစ္ဝါကုန္းျမင့္တြင္ အေျခခ် ေနထိုင္စဥ္ကပင္ တိဘက္ - ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ ထိုေနရာသို႔ အေျခခ် ေနထိုင္ျပီ ဟု ခန္႔မွန္းရပါသည္။
( ၇ ) ။ တိဘက္ - ျမန္မာ တို႔၏ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း။
အေနာက္ဖက္ တိဘက္ - ျမန္မာ မ်ားသည္ တိရိစာၦန္ ေမြးျမဴ၍ ေရၾကည္ရာ ျမက္နုရာသို႔ ေ႐ႊြ႕ေျပာင္းသြားလာေနေသာ မ်ိဳးႏြယ္ စုၾကီးျဖစ္သည္။ျမိဳ႔ျပအတည္တ
စာေရးသူအျမင္ ။
စာေရးသူ ေလ့လာခဲ႔ေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ တိဗက္- ျမန္မာတို႔သည္ ေ႐ွးတ႐ုတ္တို႔ တိုက္ခိုက္မႈ ေၾကာင္႔ ဘီစီ ၂၀၀၀ ခန္႔မွစတင္ကာ မူရင္းေဒသကိုစြန္႔ခြာလွ်က္ အရပ္မ်က္နွာ အသီးသီးသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ခဲ႔ၾကပါသည္။ ထိုအခ်ိန္ ေနာင္ျမန္မာနိုင္ ငံဟုတြင္မည္ျဖစ္ေသာ ေဒသ႐ွိ မူရင္းလူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္လွ်က္႐ွိပံု နွင့္ မည္သို႔ အဆင့္ဆင့္ တစ္စုျခင္း ဝင္ေရာက္လာပံု ကို အက်ဥ္း ေဖာ္ျပေပးပါမည္ ။
(၁) မူရင္း လူမ်ိဳးမ်ားေနထိုင္လွ်က္႐ွိ
(၂) ၎ တို႔ ေနရာကို မြန္- ခမာ တို႔ယူလွ်က္ ေနထိုင္လွ်က္ ႐ွိပါသည္။
(၃) နာဂတို႔က ျမန္မာနိုင္ငံ ေျမာက္ဖက္အစြန္တြင္ ေနရစ္ခဲ႔ပါသည္ ။
(၄) သက္တို႔သည္ အေနာက္ဖက္ မဏိပူရနယ္မွ အေ႐ွ႕ဖက္ ဧရာဝတီ ျမစ္အထိ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ပါသည္ ။
(၅) ၎ ေနရာကို ခ်င္းတို႔က ထိုးေဖာက္လွ်က္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ ေၾကာင္းတေလွ်ာက္နွင့္ ထိုမွ အေနာက္ဖက္႐ွိ ေတာင္တန္းမ်ား တြင္ ပ်ံ႕နွံေနထိုင္ၾကပါသည္။
(၆) တိုင္သွ်မ္းတို႔က သည္ ဒုတ္ိယ ဝင္ေရာက္လာသူ မ်ားျဖစ္၍ တေကာင္းနယ္ တဝိုက္ တြင္ေနထိုင္ခဲ႔သည္ ။
(၇) ပ်ဴတို႔သည္ အေ႐ွ႕ေျမာက္ဖက္မွ ဝင္ေရာက္လာ၍ ဗိႆနိုး နွင့္ သေရခတၱရာ တို႔ကို ထူေထာင္ခဲ႔ၾကသည္။
(၈) ကရင္တို႔ သည္ သံလြင္ျမစ္ေၾကာင္းအတိုင္း ဝင္ေရာက္လာ၍ ယခု ကယားနွင့္ သံလြင္ခ႐ိုင္ သို႔ ဝင္ေရာက္ပါသည္။
(၉) ေနာက္ဆံုး ျမန္မာတို႔ ေက်ာက္ဆည္သို႔ ဝင္ေရာက္လာဟူ ေသာအယူူသည္ ျဖစ္နိုင္ဖြယ္မ႐ွိ၍ ပန္းဒင္း ( pending ) အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။
တိဘက္- ျမန္မာ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားသည္ သီးသန္႔အစု အဖြဲ႔အျဖစ္ ေနထိုင္လာၾကသည္ ။ ေနထိုင္ရာ ေဒသအတြင္း သီးသန္႔ အုပ္စု ျဖင့္သာ ေနထိုင္ခဲ႔ ၾကသည္ ။ တ႐ုတ္တို႔ ၏ အတိုက္အခိုက္ အဖ်က္ဆီးခံ လာရေသာအခါ အေျခက် ေနျပီး ျဖစ္ေသာ ေဒသကို ပင္ စြန္႕ခြာလာခဲ႔ၾကသည္ ။ သူတပါး လက္ေအာက္ မေနလို ။ လြပ္လပ္ေသာ ဘဝကိုသာျမတ္နိုး ၾကသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္လိုရာျဖစ္ပါေစ လြပ္လပ္ေရးကို အထိမခံ ဟူေသာအခ်က္သည္ ယခု ျပည္ေထာင္စုသား တို႔၏ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ( ဝါ ) ဇာတိမာန္ သည္ ဤကနဦး အခ်ိန္ကတည္း ကပင္ ျမန္မာတို႔ နွင့္ ကပ္ပါ လာသည္ ဟု ျမင္မိပါသည္။ ဤတြင္ ကၽြန္မ တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳး တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ ဇာတိမာန္ ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ ေအာက္တြင္ ယဥ္ပါးေနျပီး ဗီဇ ေသြးတြင္ စြဲျမဲေနေသာ အမ်ိဳးခ်စ္ စိတ္ေအာက္တြင္ ဧရာဝတီကို သက္ေသတည္ရင္း ေခတ္ကာလမ်ားစြာကိုျဖတ္သန္းခ
မိမိ လူမ်ိဳး၏ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ကိုသာ ခံယူခ်င္ေသာ သမိုင္း အရ အကာလ ကြဲျပား ၍ ညီ အကို ေသြးေဝးသြားခ်ိန္တြင္ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္ခဲ႔ ေသာ သာဓက မ်ားလည္း မ်ားစြာ ၾကံဳေတြ႕ခဲ႔ရသည္ကို သိ႐ွိျပီးျဖစ္ေပမည္။သို႔ေသာ
ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ဖြား တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္ အေပၚေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ားၾကံဳ
သွ်င္ေလညင္း ။ ။ (၁၂ ၊ ၃ ၊ ၂၀၁၃ )
