=========
ျပကၡဒိန္ဆိုသည္မွာ လက္ရိွကာလ အျဖစ္အပ်က္မ်ား ၊ အတိတ္ကာလ၊
အနာဂတ္ကာလမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ား စသည္တို႔ကို မွတ္သားရလြယ္ကူ
ေစရန္အတြက္ လည္းေကာင္း၊ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းဆိုင္ရာ၊ တရား
စီရင္ေရး ဆိုင္ရာတို႔တြင္ သံုးစဲြရန္ အတြက္ လည္းေကာင္း၊ လူမႈဘ၀၌
လက္ထပ္ ထိမ္းျမားျခင္း ၊ သာေရး နာေရးကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း ၊
ဘာသာေရး အခမ္းအနားမ်ား က်င္းပျခင္း၊ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အခ်ိန္း
အခ်က္ ျပဳျခင္း စသည္ တို႔တြင္ ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုရန္ အတြက္ လည္း
ေကာင္း အခ်ိန္ ကာလကို ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ျခင္း ပင္ျဖစ္သည္ ။ တစ္
နည္းအားျဖင့္ ရက္အပိုင္းအျခား ၊ လအပိုင္းအျခား ၊ ႏွစ္အပိုင္းအျခား ၊
ရာသီဥတု အပိုင္း အျခားတို႔ကို သတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္၏ ။ ဤသုိ႔သတ္မွတ္
ရာတြင္ ျပကၡဒိန္ ၌ အတုိ ဆံုးေသာ အခ်ိန္ ကာလ မွာ ရက္ ျဖစ္သည္ ။
ရက္မ်ား ကို သီတင္းပတ္ မ်ားအျဖစ္ ၊ သီတင္းပတ္ မ်ားကို လမ်ား အ
ျဖစ္၊ လမ်ား၏ အစု အေ၀းကို ႏွစ္မ်ား အျဖစ္ စီစဥ္ သည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္
ျပကၡဒိန္တစ္ခုတြင္ အေျခခံ အားျဖင့္ ရက္ ၊ သီတင္းပတ္ ၊ လ ၊ ႏွစ္ တုိ႔
ပါ၀င္သည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ေရွးယခင္ ေခတ္မ်ားကပင္ ကမာၻအရပ္ရပ္
မွ လူသား တို႔သည္ မိမိနည္း မိမိဟန္ျဖင့္ ျပကၡဒိန္ မ်ားကို တီထြင္ခဲ့ၾက
ေလသည္။
လူမ်ိဳး ၊ ဘာသာ ၊ ႏိုင္ငံ အလိုက္ ျပကၡဒိန္ စီစဥ္ပံုမ်ား ကဲြျပားသည္ ။
အခ်ိဳ႕ ျပကၡဒိန္မ်ားမွာ ရိုးရွင္းသည္ ။ ေကာင္းကင္ နကၡတ္၏ အသြား
အလာတို႔ႏွင့္ မပတ္သက္ ။ အခ်ိန္ ကာလကုိ ရည္ညႊန္းႏိုင္ရန္ သက္
သက္သာ စီစဥ္ထားသည္ ။ ထုိျပကၡဒိန္မ်ိဳးကို ႏွစ္ေပါင္း ရာေထာင္ခ်ီ
ျပီးစီစဥ္ႏိုင္သည္ ။ Perpectual Calendarဟုေခၚ၏ ။ႏွစ္စဥ္အေျပာင္း
အလဲ သိပ္မရိွလွ။ အေျခခံဂဏန္းသခၤ်ာတတ္လွ်င္ သာမန္လူမ်ားပင္
တြက္ႏိုင္သည္ ။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ ျပကၡဒိန္မ်ားမွာ ေကာင္းကင္ ၊
ေန ၊ လ ၊ နကၡတ္တာရာမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနသည္ ။ တြက္
ပံု တြက္နည္း ကိန္းဂဏန္း မ်ားျပားသေလာက္ အေခၚအေ၀ၚမ်ားမွာ
လည္း ရႈပ္ေထြး လွသည္ ။ ေကာင္းကင္ရိွ ေန ၊ လ ၊ နကၡတ္ တာရာ
မ်ား၏ တည္ေနရာမွာ အျမဲေျပာင္းလဲ လွ်က္ရိွရာ ဤ ျပကၡဒိန္မ်ိဳးကို
ႏွစ္တိုင္းအတြက္ အေသ တြက္ထား၍ မရ ။ နကၡတ္ အသြား အလာ
မ်ားႏွင့္ အျမဲ ခ်ိန္ညိွ ေနရသည္ ။ သာမန္လူတို႔ တြက္ခ်က္ ႏိုင္ရန္ မ
လြယ္ကူေပ ။ ထုိျပကၡဒိန္မ်ိဳးကို စီစဥ္ တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ နကၡတ္ကိန္း
ခန္းမ်ား၊ ၿဂိဳဟ္သြား ၿဂိဳဟ္ေနမ်ားကို နားလည္တတ္ေျမာက္ရသည္ ။
အခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပကၡဒိန္မ်ားကို တရား ဥပေဒ ျပဌာန္းၿပီး ဥပေဒ
ေၾကာင္း အရ ထုတ္ျပန္ ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ား တြင္မူ ဥပေဒမ
ရိွပဲ ရိုးရာႏႈတ္ေျပာျဖင့္သာ တြက္ခ်က္ထုတ္ျပန္ၾကသည္ ။
ေရွးေခတ္ လူမ်ားသည္ ျပကၡဒိန္ကို ႀကံဆတီထြင္ ၾကရာတြင္ ေကာင္း
ကင္၌ ျမင္ေတြ႔ ေနရေသာ ေန၊ လ ႏွင့္ နကၡတ္ တာရာမ်ားကို အေျခခံ
ခဲ့သည္ ။ ေန႔ရက္မ်ား ၊ လမ်ား ႏွင့္ ရာသီဥတု မ်ားအေပၚ အေျခခံ- ၍
ျပကၡဒိန္ကို စီစဥ္ၾကသည္ ။ ဤသို႔တီထြင္ၾကရာတြင္တစ္ေန႔ႏွင့္တစ္ည
ကို တစ္ရက္ ၊ ေကာင္းကင္မွ လမင္းႀကီး စေပၚ လာခ်ိန္မွ ေနာက္ထပ္
တစ္ႀကိမ္ ထပ္မံေပၚလာခ်ိန္ထိကို တစ္လစသျဖင့္ သတ္မွတ္ၾကသည္။
အေစာပိုင္း ကာလမ်ား၌ ရက္အပိုင္း အျခားကို ေနထြက္ခ်ိန္မွ ေနာက္
တစ္ေန႔ ေနထြက္ခ်ိန္ထိ သတ္မွတ္၏ ။ စက္နာရီမ်ားေပၚလာေသာအခါ
မွသာတစ္ရက္ကိုပထမသန္းေခါင္မွေနာက္သန္းေခါင္ထိသတ္မွတ္ျခင္း
ျဖစ္သည္ ။ တစ္ႏွစ္ ဟူေသာ အခ်ိန္ ကာလမွာ အတိအက် သတ္သတ္
မွတ္မွတ္ မရိွခဲ႔ေသး ။ ေႏြ ၊ ေႏြဦး ၊ ေဆာင္း ၊ ေဆာင္းဦး -ဟူေသာ ရာ
သီမ်ား တစ္ပတ္ လည္ခ်ိန္ကို တစ္ႏွစ္ဟုေခၚဆိုသည္ ။ ရာသီဥတုမ်ား
မွာ ေနသြား လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာရျခင္း
ျဖစ္သည္ကို ေနာင္တြင္ သိရွိလာၾကသည္ ။ တနဂၤေႏြ ေနမင္း ကို ဗဟို
ျပဳလွ်က္ ကမာၻ အပါ အဝင္ ျဂိဳလ္ ၊ နကၡတ္မ်ား သည္ လွည့္လည္ ေရႊ႕
လ်ား ေနၾကရာ တစ္ဆယ့္ နွစ္ရာသီ အံသာ ၃၆၀ပတ္ ျပည့္ေသာ အခါ
ေနသြား ကာလ တစ္ခု ျဖစ္ေပၚ လာ သည္ကို သေဘာ ေပါက္ လာၾက
ျပီး ထိုအခ်ိန္ ကာလကို နွစ္၏ ကာလ အပိုင္း -အျခားဟု သတ္မွတ္ ၍
တစ္နွစ္ဟု ေခၚသည္ ။ လမ်ား ကို သတ္မွတ္ ရာတြင္ မူ လမင္းႀကီး ၏
သြားႏံႈးကို မူတည္သတ္မွတ္သည္ ။
ရက္ ၊ လ ၊ နွစ္ အခ်ိန္ ကာလ သံုးပါးတြင္ “ရက္” သည္ ေရွး ကတည္း
က ယခုတိုင္ သတ္မွတ္ ခဲ႔သည့္အတိုင္း အထူးအေထြ ကြဲျပားမႈ မရွိပါ ။
ကမာၻေပၚရွိ လူမ်ိဳးအသီးသီးတို႔က မိမိတို႔ ယဥ္ ေက်းမႈ ဓေလ႔ ထံုးစံနွင့္
အညီ တီထြင္ အသံုးျပဳထားေသာ ျပကၡဒိန္ သည္ကား လအပိုင္းအျခား
နွင့္ နွစ္အပိုင္းအျခားမွာ ကြဲျပားၾကပါသည္ ။ ျပကၡဒိန္သမိုင္းဆိုသည္မွာ
ဤကဲ့သုိ႔ ေနသြား၊ လသြား ကာလမ်ားကို ညိွယူရေသာ သမိုင္းေၾကာင္း
ပင္ ျဖစ္ေတာ့၏။
ကမာၻေပၚရွိလူမ်ိဳးအသီးသီးတို႔ ကိုယ္ပိုင္ျပကၡဒိန္မ်ား သည္ ေအာက္ပါ
မူလ အေျခခံ ျပကၡဒိန္ သံုးမ်ိဳးမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ ျပကၡဒိန္မ်ားသာ
ျဖစ္ၾကသည္ ။
(က) ျပည္ေတာ္သံုး ျပကၡဒိန္ ။
တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ ရာဇဝင္ မွတ္တမ္းမ်ား ၊ တရားရံုးေတာ္ ၊ ေငြ
ေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားအစရွိေသာ လူမႈကိစၥ ၊ ရံုးကိစၥမ်ားနွင့္ သံတမန္ ဆက္
သြယ္ေရးကိစၥမ်ား၌ နွစ္ ၊ လ ၊ ရက္မ်ား မွတ္သား ရန္အသံုးျပဳခဲ႔ေသာ
ျပကၡဒိန္ ျဖစ္၍ ျပကၡဒိန္တြက္ခ်က္ စီစဥ္မႈတြင္လြယ္ကူေစျပီး နွစ္ေပါင္း
ငါးဆယ္ေက်ာ္ နွစ္ေပါင္းတစ္ရာ စသည့္ ကာလမ်ားအတြက္ လြယ္ကူ
စြာတြက္ခ်က္ နိုင္ေသာ ဂရက္ရိုဒီယန္ ျပကၡဒိန္ျဖစ္သည္ ။ ယခု ကမာၻ
တစ္ဝမ္းလံုးက အသံုးျပဳလ်က္ရိွသည္ ။
(ခ) နကၡတ္ ျပကၡဒိန္ ။
ေန ၊ လ အပါအဝင္ ျဂိဳလ္နကၡတ္ ၊ တာရာမ်ား တည္ရွိေနေသာ ရာသီ
အံသာမ်ား ေဖာ္ျပထား ၍ နကၡတ္ပညာရွင္မ်ား ပင္လယ္သမုဒၵရာနွင္႔
အာကာသေလၾကာင္းမ်ား၌ သြားၾကေသာ ေရယာဥ္ ၊ ေလယာဥ္မႈးမ်ား
အသံုးျပဳ ေနၾကေသာ ျပကၡဒိန္ျဖစ္သည္ ။ ထိုျပကၡဒိန္ မ်ိဳးသည္ ေန႔စဥ္
ၾကယ္ ျပကၡဒိန္ ၊ အေနာက္နိုင္ငံ ရာဖီ-နကၡတ္ ျပကၡဒိန္ ၊ ေနာ္တီကယ္
အယ္လမနက္ ျပကၡဒိန္ စသည္မ်ားျဖစ္သည္ ။
(ဂ) ဘာသာေရး ျပကၡဒိန္ ။
ကမာၻတစ္ဝမ္းလံုးရွိ ဗုဒၶဘာသာ ၊ ဟိႏၵဴဘာသာ ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ ၊
အစၥလာမ္ဘာသာ ၊ ဂ်ိမ္းဘာသာစေသာ ဘာသာဝင္မ်ားက မိမိတို႔၏
ဘာသာေရးအယူနွင့္ ေလ်ာ္ညီေသာ အခါ ရက္မ်ား၌ ပြဲေတာ္မ်ားက်င္း
ပရန္ ေဖာ္ျပေသာ ျပကၡဒိန္ျဖစ္သည္ ။
အထက္ေဖာ္ျပပါ ျပကၡဒိန္မ်ားကို စၾကၤာဝဠာ သဘာဝအေၾကာင္း ေလ႔
လာခ်က္မ်ားအေပၚ မူတည္၍ တြက္ခ်က္ရသည္ ။ ယခုအခ်ိန္တြင္အာ
ကာသထဲသို႔သြားေရာက္ ေလ႔လာစူးစမ္း နိုင္ျပီျဖစ္၍မ်က္ျမင္ေလ႔လာ
နိုင္ၾကကာ ေခတ္မီနကၡတ္ေဗဒပညာရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္နိုင္ျပီျဖစ္သည္ ။
ဆက္ရန္ ။
သွ်င္ေလညင္း ။
ကိုးကား ။ ဦးအုန္းၾကိဳင္ ျမန္မာ ပကၡဒိန္ သုေတသနက်မ္း။
---------။ ဦးေအးျငိမ္း ျမန္မာ ျပကၡဒိန္ တြက္နည္း ။
photo ; old egyptian calendar
