ျမိဳ႕ရိုး ၊ ျမိဳ႕တံခါးေတြမွာ ဖုတ္ျပိတၱာျဖစ္ျပီး ေစာင့္ဖို႕အတြက္ လူ
အရွင္လတ္လတ္ကို ေျမတြင္းတူးျမႈပ္ ၊ အေပၚကတံခါးတိုင္စိုက္
ဆိုတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေလ႔ရွိတယ္ ဆိုတာကို အဂၤလိပ္လက္ထက္
ေက်ာက္စာဌာန၏ ေက်ာက္စာဝန္ ျဖစ္တဲ႔ခ်ားလ္ဒူရိြဳင္ဆယ္ေရး
တဲ႔ မႏၱေလးနန္းေတာ္လမ္းညႊန္ၾကား စာအုပ္မွာ အတိအလင္း
အက်ယ္တဝင့္ထည့္ေရးသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္ ။ ၁၉၂၅မွာေရး
ဒီစာအုပ္ကိုပဲ၁၉၆၃ခုနွစ္တြင္ေရွးေဟာင္းသုေတသနရံုးမွ၊အေမ
ရိကန္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕သည္“အာရွေဖာင္ေဒးရွင္း”ဆီမွအေထာက္အ
ပံ႔ယူ၍ မူလေခါင္းစဥ္ “ မႏ ၱေလး နန္းေတာ္ လမ္းညႊန္ၾကား ” မွ
“လမ္းညႊန္”ကိုျဖဳတ္၍ “ မႏ ၱေလးနန္းေတာ္ ”ဆိုတဲ႔ အမည္သစ္
နွင့္ထပ္မံပံုနွိပ္ကာ ျမန္မာျပည္အတြင္း တစ္အုပ္ကိုးက်ပ္နႈန္းျဖင့္
ေရာင္းခ်ခဲ႔ပါသည္ ။ အဂၤလိပ္ဘာသာနွင့္ ပံုနွိပ္ထုတ္ေဝတာ ျဖစ္
လို႔ထိုစဥ္ကျမန္မာနိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ၾကတဲ႔ နိုင္ငံျခားသား တိုင္း
ဝယ္ယူဖတ္ရႈ လွ်က္ရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ဆရာၾကီးေဒါက္တာသန္းထြန္း
မွနယ္လွဲ႔ရာဇဝင္ဆိုေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ထဲတြင္ ဘာသာျပန္၍
ဤ အေၾကာင္းအရာ ကို ေရးသားသြားခဲ႔ရာ အလ်ဥ္းသင့္၍ ျပန္
လည္ျပဳျပင္ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ ။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အလြန္တရာ မႏွစ္ျမိဳ႕ဖြယ္ေကာင္းေသအေလ႔
တစ္ခုရွိပါသည္ ။ ျမိဳ႕ေတာ္အသစ္တည္ေသာအခါ ျမိဳ႕အဝင္တံ
ခါတစ္ခုစီ၏ အနီးတြင္လည္းေကာင္း ၊ ျမိဳ႕ရိုးေထာင့္တစ္ခုစီ၏
အနီးတြင္ လည္းေကာင္း ကၽြန္းတိုင္ၾကီး တစ္တိုင္ကို - စိုက္ထူ
ေသာအခါ အမ်ိဳးသားတစ္ဦး သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ကို
တိုင္ေအာက္တြင္ ဖိသတ္ လိုက္ရပါသည္ ။ စင္စစ္ အားျဖင့္ ျမိဳ႔
ေတာ္ကို ရန္အေပါင္းမွ ကာကြယ္စိမ္႔ေသာငွာ ျမိဳ႕တည္ခ်ိန္ က
ပင္လူကိုသတ္၍ပူေဇာ္ျခင္းအမႈသည္ကား ျမန္မာတစ္မ်ိဳးတည္း
သာ ထူးထူးျခားျခား လုပ္ေလ႔ရွိသည္ ဟု မဆိုသာပါေခ် ။ ေရွး
အခါမ်ားက ဥေရာပပါမက်န္ ယင္းသို႔ ျပဳလုပ္တတ္သည္ ဆိုရ
မည္ျဖစ္သည္ ။ ဤသို႔ ျပဳမူျခင္းလည္း ဗုဒၶ - တရားေတာ္၏ ဆို
ဆံုးမျခင္းနွင့္ လြန္မင္းစြာ ဆန္႔က်င္ေနသည္ဟု တစ္ဖက္၌ေျပာ
ဖြယ္ ရွိေသာ္လည္း ဗုဒၶသာသနာ မထြန္းကားမီက -မူလေရွးရိုး
ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ အေလ႔ -အလာတို႔နွင့္ကား ညီညြတ္လ်က္
ရွိေနပါသည္ဟု အျခား -တစ္ဖက္၌ ေျပာဆိုနိုင္သည့္ျပင္ မိရိုးဖ
လာ နတ္ကိုးျခင္း -အမႈသည္ အိႏၵိယ ဇာတိျဖစ္ေသာ ရွင္ေတာ္
ျမတ္၏ အဆံုး -အမ ေၾကာင့္ လူသတၱဝါတို႔ နူးညံ့ -ေပ်ာ့ေျပာင္း
သည္ မွန္ေသာ္လည္း မျပတ္ -စြဲျမဲလ်က္ပင္ ရွိေနေသးေၾကာင္း
ေတြ႕ရပါသည္ ။
အလားတူနိုင္ငံမ်ား၌ေတြ႕ရေသာနည္းမ်ိဳးပင္ျမန္မာနိုင္ငံ၌လည္း
ဗုဒၶသာသနာကနတ္ကိုးျခင္းကိုလံုးဝပေပ်ာက္တိမ္ေကာေအာင္မ
ေခ်မႈန္းနိုင္သျဖင့္ အျပန္အလွန္ အႏၱရာယ္မျပဳစတမ္း ဝန္ခံလ်က္
ျငိမ္းခ်မ္းစြာအတူတကြပြားစည္းေနသည္ကိုပင္အံ႔ၾသစြာေတြ႕ရပါ
သည္ ။ အျခားေမာင္ဂိုအႏြယ္ဝင္စသည္တို႕နည္းတူျမန္မာတို႔ ယံု
ၾကည္သည္မွာ အသတ္အျဖတ္ခံရျခင္းေသာ အေသဆိုးနဲ႕ေသသူ
တိုင္းသည္နတ္စိမ္းျဖစ္၍ ေသရာအရပ္တြင္စြဲလမ္းကာမျပတ္ရွိေန
တတ္လ်က္အဆိုပါနတ္စိမ္းတို႔သည္ သူတို႔စဲြလမ္းရာအရပ္ကို မည္
သူမွ်ထိပါးေနွာက္ယွက္ လာသည္ကိုသည္းမခံ ၊ ေနွာက္ယွက္ဝံ႔သူ
ကိုေသေလာက္ေအာင္အၾကီးအက်ယ္ဖမ္းစားတတ္သည္။ယင္းအ
ခ်က္ေၾကာင့္ျမိဳ႕ေတာ္ကိုေစာ္ကားမည့္ရန္သူေပၚလာလွ်င္တြန္းလွန္ ျဖိဳဖ်က္ရန္လံုေလာက္ေသာနည္းမ်ိဳးစံုတြင္ဤနည္းလမ္းသည္လည္း
လက္ခံနိုင္ဖြယ္ ရွိသည္ဟုစြဲမွတ္လ်က္ တံခါးဝနွင့္ျမိဳ႕ေထာင့္တို႔တြင္
ျမွပ္နွံျခင္း ျပဳသည့္ အေလ႔စေပၚဟန္ရွိသည္ ။ ေနာင္အခါ ခံျမိဳ႕တို႔
သည္သာမက ၾကီးက်ယ္ေသာနန္းေတာ္ကဲ႔သို႕အေဆာက္အအံုျပဳ
တိုင္းအေျခခံအုတ္ျမစ္တြင္လူတစ္ဦး သို႔မဟုတ္အမ်ားကိုပင္ထည့္
သြင္းျမႈပ္နွံလာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္ ။
ယင္းသို႔ျမႈပ္နွံရန္အေကာင္းဆံုး ေနရာတို႔ကား ရန္သူက အႏၱရာယ္
ျပဳမည္ဆိုလွ်င္ လြယ္ကူမည့္ အဝင္ - အထြက္ တံခါးေနရာနွင့္ ျမိဳ႕
ေထာင့္ေနရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္ ။ယဇ္ ပူေဇာ္ျခင္းသေဘာ သက္ဝင္
ေသာအဆိုပါလူသတ္မႈမ်ိဳးကိုက်ဴးလြန္ၾကသည့္ အခါ၌အထူးစက္
ဆုပ္ဖြယ္ရွိသာ အေၾကာင္းမွာ ကိုယ္ဝန္အရင္႔အမာရွိသည့္ အမ်ိဳး
သမီးကိုအသံုးျပဳရန္မ်ားစြာလိုလားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္ ။ ကိုယ္ဝန္
ရင္႔ေလ သေဘာက်ေလျဖစ္၏ ။ ခဲတစ္လံုးပစ္ရံုနွင္႔ငွက္နွစ္ေကာင္
ရသည္ဟူေသာပမာစကားကိုတင္စား၍သံုးရလွ်င္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္
တစ္ဦးမွ်ကို ပူေဇာ္မႈေၾကာင့္ အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ ကာကြယ္ေရး
ဖို႕နတ္စိမ္းနွစ္ပါးရသည္ မဟုတ္တံုေလာဟု ဆင္ျခင္ရန္ရွိပါသည္။
အဆိုပါထိတ္လန္႔ဖြယ္ရွိေသာပူေဇာ္ပြဲမ်ိဳးကို ၾကိဳတင္စီမံထားေလ႔
ရွိၾကပါသည္ ။ အိႏၵိယအမ်ိဳးသား သို႔မဟုတ္ မ်ားေသာအားျဖင့္ မ
ဏိပူရပုဏၰားျဖစ္ေလ႔ရွိေသာနန္းတြင္းအခါေပး ပညာရွိကဤအမႈ
ကိုေဆာင္ရြက္ရန္အေကာင္းဆံုးနာရီကိုတြက္ခ်က္၍ေပးရပါသည္
မည္သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္ကိုရလွ်င္ အသင့္ဆံုးျဖစ္နည္း ဟူ၍လည္း အ
ညႊန္းေပးရပါသည္ ။ သို႔ေသာ္အညႊန္းအရ ရွာရန္ခက္ခဲလွသည္ မ
ဟုတ္ပါ ။ အဘယ္႔ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လက္လုပ္ လက္စား သာမာန္
အရပ္သားထဲမွ မည္သူနွင့္မဆို တိုက္ဆိုင္သည့္ အခ်က္ အလက္
တစ္ခုခုကိုညႊန္း၍ လူရွာခိုင္းျခင္း ျဖစ္ရကား မည္သူနွင့္မဆို တိုက္
ဆိုင္ေလာက္သည့္ အခ်က္အလက္ တစ္ခုခုကို ညႊန္း၍ လူရွာခိုင္း
ျခင္းျဖစ္ရကား မည္သူမဆို ျဖဳန္းကနဲဆြဲငင္၍ ေသမင္းနိုင္ငံသို႕အ
ပို႔ခံရနိုင္ဖြယ္ရွိပါသည္ ။ ဘုရားသမိုင္း နတ္သမိုင္းတို႔တြင္ဖတ္ရျမဲ
ေတြ႕ရျမဲျဖစ္ေသာ အညႊန္းမွာ မည္သည့္ေန႔ မည္သည့္အခ်ိန္မည္
သည့္အရပ္မွ မည္သည့္အရာ ကိုင္၍ ေရွ႕ရႈသြားေနသူ ေယာက်ာၤး
သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိန္းမကို ဖမ္း၍စေတးပါဟု ညႊန္ၾကား
ေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္ ။
ျမိဳ႕သစ္တည္ျခင္းနန္းသစ္ေဆာက္ျခင္းစေသာအမႈတို႔၌ ျမန္မာတို႔
သည္ထံုးစံရွိသည့္အတိုင္း လိုက္နာရန္ မ်ားစြာလိုလားေၾကာင္း အ
ထက္ကေဖာ္ျပခဲ႔သည့္ အတိုင္း မႏၱေလးကိုတည္စဥ္အခါကလည္း
ျမိဳ႕သစ္လံုျခံဳေရးအတြက္ ေရွးထံုးရွိသည့္အတိုင္းလိုက္နာက်င့္သံုး
မည္ဟုမုခ်ေမွ်ာ္လင္႔ထားနိုင္ပါသည္ ။ ထို႔ေၾကာင္႔ဗုဒၶဘာသာကိုအ
ထူးအေလးထားသည့္ မင္းလက္ထက္ ၊ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားနွင့္ဝန္
ၾကီးမွဴးၾကီး ပညာရွိတို႔က ဗုဒၶအဆံုးအမနွင့္တိုက္ဆိုင္ပါလွ်င္အထူး
ရႈံခ်ဖြယ္ ထိုအမႈမ်ိဳးကို မလုပ္ေစရပါဟု အျပင္းအထန္ ျငင္းဆိုလင့္
ကစား ေရွးထံုးမပ်က္ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ားမသိလိုက္ဟုဆိုမွ မွန္
ေခ်မည္ ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကုလားေကာ တရုတ္ပါ လိုက္
နာသည့္ဆိုးဝါးေသာ ယံုၾကည္မႈဓေလ႔ကို လုပ္ေဆာင္ရန္နန္းတြင္း
အခါေပးပေရာဟိတ္ျဖစ္သည့္ မဏိပူရပုဏၰားတို႔ရွိပါသည္ ။ လက္
ဖတင္နင္ဂ်င္နရယ္ဖိုက္ခ်္သည္ ယခင္နွင့္ယခု ျမန္မာနိုင္ငံ အမည္
ရွိေသာစာအုပ္ကို ေရးေသာအခါ ျမိဳ႕တံခါး ဆယ္႔နွစ္ရပ္မွာ လူတစ္
ဆယ္႔နွစ္ေယာက္ကိုဖမ္းျပီးၾကိဳးခ်ည္လ်က္ ဖိသတ္သည္ဟုအေသ
အခ်ာ ေရးသားပါတယ္ ။
သို႔ေသာ္ အရပ္စကားအမ်ား မွတ္သားမိ သည္ကေတာ့ မႏၱေလး
တည္စဥ္အခါကယဇ္ပူေဇာ္ခံရသူ အေရအတြက္ဟာထိုမွ်မကမ်ား
စြာပိုပါတယ္ ။ အစုစု က်ား၊မၾကီးငယ္ငါးဆယ္႔နွစ္ေယာက္ရွိသည္။
ျမိဳ႕တံခါးတစ္ဆယ့္နွစ္ရပ္၌ တံခါးတစ္ေပါက္လွ်င္ လူသံုးေယာက္
နႈန္း = ၃၆ေယာက္။
ျမိဳ႕ရိုးေလးေထာင္႔၌ တစ္ေထာင့္လွ်င္တစ္ေယာက္နႈန္း = ၄
ေယာက္ ။
နန္းေတာ္သစ္တပ္ေထာင့္ေလးေထာင့္၌တစ္ေထာင့္တစ္ေယာက္
နႈန္း = ၄ေယာက္။
နန္းေတာ္အဝင္ေပါက္ေလး၌တစ္ေပါက္တစ္ေယာက္နႈန္း = ၄
ေယာက္ ။
သီဟာသနပလႅင္ေအာက္၌ = ၄ေယာက္ ။
စုစုေပါင္း ၅၂ေယာက္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္ ။
ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား ေရးသားျပဳစုတဲ႔ ရာဇဝင္က်မ္း ေတြမွာ
ဤေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းသည့္ ကိစၥကိုထည့္သြင္းေရးသား
ၾကမည္မဟုတ္ေခ် ။ လူေတြနဲ႔အတူ ျမိဳ႕ေထာင့္ေတြမွာ ဆီထည့္
ထား စဥ္႔အိုးၾကီးေတြ ကို အထိအခိုက္ မရွိရေအာင္ သတိၾကီးစြာ
ထားလ်က္ ျမွပ္နွံၾကပါေသးတယ္ ။ ဆီကိုျမွပ္ရတဲ႔ အေၾကာင္းက
ေတာ့ အေစာင္႔( နတ္စိမ္း ) သည္ မျပတ္အျမဲ ဆက္လက္ေစာင္႔
ေရွာက္ေစရန္ ေသခ်ာေအာင္စီရင္ျခင္းျဖစ္သည္ ။ ေစာင့္ေရွာက္
ေလ်ာ့နည္းျခင္း ၊ သို႔မဟုတ္ လံုးဝေစာင္႔ေရွာက္ျခင္းမျပဳ ဟုေသ
ခ်ာလွ်င္ လူသစ္အစားထိုး ရန္လိုပါမည္ ။ဆီမခန္းေျခာက္သေရြ႕
ေစာင္႔ေရွာက္ျခင္း မျပတ္ဟု ယံုၾကည္လက္ခံထားပါသည္ ။
ေအာက္ေျခမွတ္ခ်က္မွာဒီစကားေတြဟာ အမ်ားေျပာျဖစ္လို႔ဘယ္
ေလာက္အထိမွန္တယ္ဆိုတာ ေျပာဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္ လို႔ေတာ့ေရး
သြားပါတယ္ ။ လူစေတးတဲ႔ အေလ႔ဟာ တစ္ခါတုန္းကအင္မတန္
ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ႔တဲ႔အေလ႔တစ္ခုျဖစ္ျပီး ငါးရာ့ငါးဆယ္ဇာတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ
ေတာင္ ဒီအေလ႔အေၾကာင္း ပါတာေတြ႕ရပါတယ္ ။ ထည့္သြင္းရ
တဲ႔အေၾကာင္းကေတာ့ ၎အေလ႔ဟာ စက္ဆုတ္ရြံရွာဖြယ္အေလ့
အျဖစ္ လူအမ်ား ေရွာင္က်ဥ္နိုင္ေအာင္ ပညာေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါ
တယ္ ။
အဂၤလိပ္လက္ထက္ ျမန္မာဘုရင့္ဝန္ထမ္းေတြကို “လူစေတး”သ
လားလို႔ေမးတဲ႔အခါ ခါးခါးသီးသီးပင္ မဟုတ္မွန္ေၾကာင္း ျငင္းဆို
ေလ႔ရွိၾကေပမယ္႔ အရပ္ကေတာ့ မွတ္မိေနၾကပါတယ္ ။ ရာဇဝင္
စာအုပ္ေတြထဲ ပါျမဲပါေနၾကပါတယ္ ။ မနုက်ယ္ဓမၼသတ္မွာေတာင္
ျမီခန္းမွာ ျမိဳ႕စေတးခံရမည့္သူကို အေၾကြးမေတာင္းရလို႔ ပါဝင္ေန
ျခင္းဟာ အေျဖျဖစ္ေနပါတယ္ ။ ဒီလိုစေတးတာဟာ ကာကြယ္ေရး
သေဘာ အမ်ားၾကီး ပါလို႔ အစဥ္အလာ လုပ္ျမဲ ၊ ရွိျမဲ ၊ လုပ္လိုစိတ္
ေၾကာင့္သာ ထံုးစံ - ဓေလ႔အတိုင္း လုပ္သည္လို႔ သတ္မွတ္ လို႔ရပါ
တယ္ ။ ထို႔ျပင္ ျမိဳ႕ရိုး ၊ ျမိဳ႕တံခါး၌ စေတးျခင္းခံရသူတို႔က အမွန္တ
ကယ္ အရာေရာက္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္နိုင္ပါ လိမ္႔မည္ဟု ကိုးစား
စိတ္ မည္မွ်ၾကီးက်ယ္သည္ ကိုလည္း ေတြ႕နိုင္ ပါတယ္ ။ တကယ္
ေတာ့ျဖင့္ဤမႏၱေလးနန္းျမိဳ႕ေတာ္တည္ေဆာက္ပံုမွာတည္ေဆာက္
ခဲ႔တဲ႔အခ်ိန္ကာလအရ အမွန္တကယ္ ရွိသင့္ရွိထိုက္ေသာ ကာကြယ္
ေရးစံနႈန္း မျပည့္မီ ပါေခ် ။ ဓါးလွံ ေလးျမား မွ်သာ ကိုင္စြဲလာေသာ
ရန္သူကိုသာ ကာကြယ္နိုင္သည့္ အေနအထားျဖစ္ေနသည္ ။ အဂၤ
လိပ္တို႔နွင့္နွစ္ၾကိမ္တိုင္တိုင္ စစ္ပြဲၾကီးဆင္ႏႊဲျပီးျပီျဖစ္ေသာ အဂၤလိပ္
တို႔၏ အေျမာက္လက္နက္မ်ား၏ အရသာကို ျမည္းစမ္း ၾကည့္ျပၤီးျပီ
ျဖစ္ေသာ ျမန္မာတို႔၏ နန္းေတာ္ျမိဳ႕ရိုးတည္ေဆာက္ပံုသည္ ေရွးရိုး
စြဲဟန္သာမ်ားလ်က္ အင္မတန္ေခတ္ေနာက္က်ေနသည္ပဲ မဟုတ္
ပါလား ။
မည္သို႔ဆိုေစ ဤခိုင္မာေသာ စြတ္စြဲခ်က္မ်ားကို ေခ်ဖ်က္လိုပါက
ျမိဳ႕ရိုးေထာင့္တိုင္းကို တူးၾကည့္၍ စံုစမ္းသင့္ေပသည္ ။ မႏၱေလး
ေရႊ နန္းေတာ္ၾကီးကို တူးၾကည့္ သင့္သလို အမရပူရ ၊ အဝ ၊ ေရႊ
ဘို နန္းေတာ္ရာျမိဳ႕ရိုးမ်ားကိုလည္း တူးေဖာ္ၾကည့္သင့္ပါသည္ ။
စာကိုး ။ ။ နယ္လွဲ႔ရာဇဝင္ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ။
သွ်င္ေလညင္း ။ ၂၃ ၊ ၁၁ ၊ ၂၀၁၃ ။
