သုဝဏၰ ဘူမိဟူေသာ ပါ႒ိ ေဝါဟာရ၏ အနက္သည္ သုဝဏၰ သည္ ေရႊ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဘူမိသည္ ေျမ ဟူ၍ လည္းေကာင္း ပါ႒ိ-ျမန္မာ အဘိဓာန္ တြင္ ေတြ ့နိုင္ေပသည္။ ထို ့ေႀကာင့္ သုဝဏၰဘူမိ ဟူေသာ နာမသည္ `“ေရႊေျမ [ ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ေရႊ ေပါမ်ား ႀကြယ္ဝစြာ ထြက္ရွိရာ ေဒသ အျဖစ္ ေရွး အိႏိၵယ သားတို ့က တင္စားေခၚေဝၚ ႀကျခင္းျဖစ္ေပသည္။ သုဝဏၰ ဘုမိဟူ၍ လြဲမွားစြာ ျဖင့္ မွတ္သားထား တတ္မႈမ်ားေႀကာင့္ ဘုမိ ဟူသည္ ဘံု ဟုအဓိပၸါယ္ ထြက္လ်က္ ေရႊဘံု ဟု ျမန္မာလို အဓိပၸါယ္ရသျဖင့္ ေဝါဟာရ ျခင္းေကာ ၊ အနက္ အဓိပၸါယ္ ပါ မ်ား စြာကြာျခားလ်က္ရွိသျဖင့္ သုဝဏၰ ဘူမိ နွင့္ သုဝဏၰ ဘုမိ မေရာေထြးသင့္ေပ။
က်မ္းဂန္လာ သုဝဏၰ ဘူမိကို အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူရာဝယ္။
ေတာင္ေပါက္ ဆရာေတာ္ ဦးစကၠပါလ သည္လည္း သုဝဏၰ ဒြီပ ကို သုဝဏၰ ဘူမိနွင့္ ထပ္တူေႀကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ ့ ဖူးျပန္ရာ ဗဟုသုတ အျဖစ္ ေဖာ္ျပရလွ်င္ နာလႏၵ ေႀကးကမၺည္းစာပါ အေထာက္အထားကို ေလ့လာရေပမည္။ ၎ေႀကး ကမၺည္းစာတြင္ ”သုဝဏၰ ဒြီပ ေခၚ စူမႀတား ကၽြန္းဘုရင္ သိရိပုတၱဗလ ေဒဝါ ” ဟုေရးထိုးပါရွိရာ သုဝဏၰ ဒြီပ အေရးအသား မွ ဒြီပ သည္ “ကၽြန္း“ ဟု အနက္ျပန္နိုင္ေပသည္။ ဤကို ဆရာေတာ္မွ ကုန္းေျမဟု အဓိပၸါယ္ရေသာ ဘူမိ နွင့္ ကၽြန္းဟု အဓိပၸါယ္ ရေသာ ဒြီပါ တို ့သည္ ဘူမိသဒၵါ နွင့္ျဖစ္ေစ၊ ဒီပဒြီပါ သဒၵါ မ်ားနွင့္ျဖစ္ေစ အနက္ (အဓိပၸါယ္) တူေသာေႀကာင့္ အလ်ဥ္းသင့္ သလိုဆိုနိုင္သည္ ဟု ဆိုခဲ ့ေပသည္။သို ့ျဖစ္ရာ ျမန္မာ့ မုတၱမ ပင္လယ္ေကြ ့အတြင္းရွိ ေရႊေျမသည္ ကၽြန္းငယ္ ေလး တစ္ခုသာေလာ သို ့ျဖစ္ရာ ဆူမားႀတားကၽြန္းသို ့မွားယြင္းစြာ ယူဆမိဖို ့ ျဖစ္သြားရေပသည္။ ထို ့ျပင္ " ဒီပႆမႏ ၱေတာ အရကၡံေပ တြာ = ကုန္းေျမ၏ ထက္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို အေစာင့္အေရွာက္ထား၍ " ဟူေသာ စကားစုကို အနက္ယူရာတြင္ " ဒီပ "၏အနက္ ျဖစ္ေသာ ကၽြန္းကို အထူးအာရံုထား၍ ေအာက္ျမန္မာ နိုင္ငံေဒသၾကီးတစ္ခုလံုးမွာ ကုန္းေျမသာ ျဖစ္ရာ ကၽြန္းအျဖစ္တည္ရွိရမည္ျဖစ္ေသာ သုဝဏၰ ဘူမိမဟုတ္နိုင္ဟု ယူဆစရာျဖစ္ရျပန္သည္။ က်မ္းဂန္လာ " ဒီပႆ " ဟူေသာ စကားစု မွ " ဒီပ " ေဝါဟာရသည္ ကုန္းေျမျဖစ္ေသာ သုဝဏၰဘူမိ အဝန္းအဝိုင္း နယ္ေျမအတြင္း တည္ရွိေသာ "ကၽြန္းတစ္ ကၽြန္း " ကိုသာ ရည္ညႊန္းထားျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ထိုအဆို နွစ္ခုသည္ သုဝဏၰ ဘူမိ၏ တည္ေနရာသည္ ကုန္းေျမထုထည္ၾကီး သာျဖစ္၍ ကၽြန္းငယ္ေလး မျဖစ္နိုင္ ေၾကာင္းကို က်မ္းဂန္လာ သုဝဏၰဘူမိကို အဓိပၸါယ္ ျပန္ရာလြဲမွားေနမႈက္ုိ ရွင္းလင္းေအာင္ ေဖာ္ထုတ္နိုင္ေပျပီ။
မဟာ ဇနကၠ ဇာတ္ေတာ္လာ ယူဇနာ (၇၀၀) ကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ေသာ္ ။
တဖန္ မဟာဇနကၠ ဇာတ္ေတာ္လာ " တာမလိတၱိ သေဘာၤဆိပ္နွင့္ သုဝဏၰ ဘူမိအၾကား ယူဇနာ (၇၀၀) ကြာေဝးသည္ " ဟူေသာ က်မ္းဂန္၏ ေဖာ္ျပမႈသည္ ေယ်ဘုယ် အကြာအေဝးကိုသာ ဆိုလိုေပသည္။ ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားတြင္ ယူဇနာကို တြက္ခ်က္ ယူနည္း (၄) မ်ိဳး ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထား ရာတြင္
(၁)။ ေလးဂါဝုဂ္ တစ္ယူဇနာ
(၂)။ ခုနွစ္ေတာင္ တစ္တာ - တာတစ္ေထာင္ တစ္ယူဇနာ
(၃)။ ရထားလမ္း ပိုးတျပန္ တစ္ယူဇနာနွင့္
(၄)။ ေလးေကာသ တစ္ယူဇနာ
ဆိုေသာ တြက္နည္းမ်ားျဖင့္ ဖလွယ္တြက္ခ်က္ၾကေပသည္။
ထို ့ျပင္ အဂၤလိပ္မိုင္ ရွစ္မိုင္ လွ်င္ တစ္ယူဇနာရွိရာ " ထိုနည္းမ်ားထဲမွ အေနာက္တိုင္းသား ပညာရွင္ တို ့သည္ ကုန္းလမ္း အကြာ အေဝးကို ရွစ္မိုင္ - တစ္ယူဇနာနည္းျဖင့္ တြက္ခ်က္ေသာ္ လည္း ေရလမ္းခရီး အတြက္မူ ခုနွစ္ေတာင္ တစ္တာ - တာတစ္ေထာင္ - တစ္ယူဇနာ နည္းျဖင့္သာ ဧကန္တြက္ခ်က္ရမည္ျဖစ္သည္ဟု ဆရာေတာ္ ဦးစကၠပါလ မွ အခိုင္အမာ ယူဆထားပါသည္။ က်မ္းဂန္၏ သတ္မွတ္ျပဌာန္း ခ်က္မရွိပဲ မိမိသေဘာ နွင့္မိမိ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္၍ ရနိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိ ေပ။ တာမလိတၱိ သေဘာၤဆိပ္နွင့္ သုဝဏၰ ဘူမိအၾကား ယူဇနာ (၇၀၀) အကြာအေဝးကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ ေရ ေၾကာင္းခရီး အတြက္သီးသန္ ့ ၊ ကုန္းေၾကာင္း ခရီးအတြက္သီးသန္ ့ တြက္ခ်က္ရမည္ဟူေသာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ိဳး အလ်ဥ္း မပါရွိသည္ကို ထင္ရွားစြာ ေတြ ့နိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ ရွစ္မိုင္ - တစ္ယူဇနာ နည္းျဖင့္တြက္ခ်က္ပါက
၇၀၀X ၈ = ၅၆၀၀ ရွိမည္ျဖစ္သည္ ။ကမာၻ၏ သံုးပံုတစ္ပံု အကြာအေဝး ျဖစ္သည္ ။ မည္သည့္ေဒသနွင္ ့မွကိုက္ညီမႈ မရွိ မ်ား လြန္းလွေသာ အကြာအေဝးပင္ျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ ဦးစကၠပါလသည္ ထိုနည္းကို မတြက္ခ်က္ပဲ ခုနွစ္ေတာင္ - တစ္တာ ၊ တာတစ္ေထာင္ - တစ္ယူဇနာ နည္းျဖင့္ တြက္ခ်က္ျပီး ရေသာအေျဖမွာ ၁၃၉၂.၅ မိုင္ ရေသာ္ တာမလိတၱိသေဘာၤ ဆိပ္ နွင့္ ယခုလက္ရွိ စူမၾတား ကၽြန္း အကြာအေဝး နွင့္ ကိုက္ညီသျဖင့္ ေကာက္ခ်က္ဆြဲ ခဲ ့ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ထိုသို ့တြက္ခ်က္ရာတြင္ ထိုခရီးအကြာ အေဝးကို ေျမပံုေပၚတြင္ တိုင္းသာေသာ နည္းလမ္း အတိုင္း မ်ဥ္းေျဖာင့္ဆြဲ တြက္ခ်က္ခဲ ့ျခင္းျဖစ္ရာ ေရေၾကာင္းကုန္သြယ္ ေရး အဦးအစ ကာလတြင္ အိႏိၵယ သမုဒၵရာအတြင္း ၌ ကုန္သေဘာၤမ်ား သြားလာေသာ ေရေၾကာင္းပံုစံနွင့္ လည္း ကိုက္ညီမႈ မရွိေခ် ။ ထိုကာလ ( ခရစ္ႏွစ္ ၆- ရာစုအထိ ) တြင္ ကုန္သေဘာၤမ်ားသည္ အိႏိၵယ သမုဒၵရာကို တိုက္ရိုက္ ကူးျဖတ္မႈ မျပဳပဲ ကမ္းရိုးတန္း အနီးတေလ်ာက္ ပင္လယ္ျပင္၌ သာရြက္လႊင့္သြား လာမႈကိုျပဳခဲ ့သည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္ တာမလတၱိ ဆိပ္ကမ္း မွ ဆူမားၾတား ကၽြန္းအကြာအေဝးကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ ေျမပံုေပၚတြင္ မ်ဥ္းေျဖာင့္ဆြဲ တိုင္းတာေသာ ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ တြက္ခ်က္၍ မရေပ။ ထိုအစား ကုန္သေဘာၤမ်ားသြား လာေသာ ေရလမ္းေၾကာင္း အကြာ အေဝးေပၚ မူတည္ တြက္ခ်က္မွသာလွ်င္ သင့္ေလ်ာ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို ့တြက္ခ်က္မည္ ဆိုပါလွ်င္ တာနလႅတၱိ ဆိပ္ကမ္းမွ
ဆူမားၾတား ကၽြန္းေပၚရွိ ကုန္သြယ္ေရး အခ်က္အခ်ာေနရာတစ္ခု ျဖစ္ေသာ ဂ်မ္ဘီ (Jambi) အထိဆိုလွ်င္ အနည္းဆံုး မိုင္ေပါင္း (၂၃၀၀)ေက်ာ္ခန္ ့ရွိေနေပရာ ဆရာေတာ္ ဦးစကၠပါလ တြက္ခ်က္ထားေသာ အေျဖ မိုင္ေပါင္း (၁၃၉၂.၅) နွင့္မညီ ညြတ္ မညြတ္ရွိ ရာ သုဝဏၰ ဘူမိနွင့္ ဆူမားၾတား ကၽြန္းကို ဆက္စပ္၍ မရနိုင္ေတာ့ ပါ။
ေရလမ္းေၾကာင္းကုန္သြယ္ ရာရာစု အပိုင္းအျခားမွ ။
ခရစ္နွစ္ ေလးရာစုဦး ပိုင္း အခ်ိန္အထိ အိႏိၵယ နွင့္ တရုတ္နိုင္ငံ အၾကား တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ ထားေသာ ေရေၾကာင္း ကုန္သြယ္ ေရးလမ္းမရွိေသးေပ။အိႏိၵယ မွလာေသာ ကုန္သေဘာၤမ်ားသည္ မေလးကၽြန္းဆြယ္ အထက္ပိုင္း အေနာက္ဘက္ ကမ္းေျခ ထိုမွတဆင့္ ကရ ကၽြန္းဆက္ ကိုျဖတ္ျပီး မဲေခါင္ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ေဒသ၏ အေနာက္ဘက္ အစြန္းအဖ်ား တေလ်ာက္ ကုန္စည္ မ်ားကို တင္ခ်ျပဳလုပ္ယင္း အိႏိၵယ နွင့္ တရုတ္ျပည္အၾကား ေရလမ္းခရီးျဖင့္ ကူးသန္းသြားၾကသည္။ ဤလမ္း ေၾကာင္း အရ အိႏိၵယ မွလာေသာ မည္သည့္ ကုန္တင္သေဘာၤမွ မေလး ကၽြန္းဆြယ္ အေနာက္ဘက္ကို ပတ္ျပီး မလကၠာေရ လက္ၾကားကို ျဖတ္၍ ဆူမာၾတား ၊ဂ်ာဗားအစရွိေသာ အင္ဒိုနီးရွား ကၽြန္းစုမ်ားသို ့ သြားေရာက္ျခင္း မရွိ ဟူေသာ အခ်က္ကို လည္း ေတြ ့ရေပသည္။ အမွန္အားျဖင့္ ဆူမားၾတား ကၽြန္းသည္ ခရစ္ ငါးရာစု ေနာက္ပိုင္းမွ သုဝဏၰ ဒီြပ ဟူေသာ ဘြဲ ့ အမည္ျဖင့္ ထင္ရွားလာျခင္းျဖစ္ေပသည္။ တနည္းဆိုေသာ္ ခရစ္နွစ္ငါး ရာစုေနာက္ပိုင္း တြင္မွ အိႏိၵယ - တရုတ္ ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းသည္ မေလးကၽြန္းဆက္ ေနရာမွ မလကၠာ ေရလက္ၾကား ေဒသသို ့ေရႊ ့ ေျပာင္းေရာက္ရွိ လာျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ထို ့ျပင္ ဆရာေတာ္ ဦးစကၠပါလ သည္ သုဝဏၰ ဒြီပါ နွစ္ဌာန ရွိေနေၾကာင္းကို ခြဲျခားေဖာ္ထုတ္ နိုင္ျခင္းမရွိခဲ ့ေခ်။ ခရစ္ နွစ္ ၃- ရာစု တြင္ အေသာက မင္းၾကီးလက္ထက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ ျပဳရန္ လာေရာက္ခဲ ့ေသာ သုဝဏၰ ဒီြပ နွင့္ ခရစ္ႏွစ္ ၅- ရာစုေနာက္ပိုင္းမွ ထင္ရွားလာေသာ သုဝဏၰ ဒီြပ ကို ေရာေထြး သံုးသပ္ခဲ ့ သျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ မုတၱမပင္လယ္ေကြ ့တြင္ ခရစ္ရာစု မတိုင္မီက ကမာၻ ့နိုင္ငံ အမ်ားအျပား မွသိရွိခဲ ့ေသာ သုဝဏၰ ဘူမိသည္ ဒြိဟျဖစ္စရာ အေရးနွင့္ ၾကံဳၾကိဳက္ရပါသည္။
သို ့ေသာ္ ခရစ္ ၃- ရာစု ၌ တရုတ္မွတ္တမ္း မ်ားတြင္ ေတြ ့ရေသာ က်င္းလင္ နိုင္ငံ သည္ လည္းေကာင္း ၊ ဂရိ တို ့မွတ္တမ္း ထဲ မွ ခရီးဆီး သည္ လည္းေကာင္း ၊ ေတာ္လမီ၏ ပထဝီဝင္ က်မ္းထဲမွ ေရႊကၽြန္း သည္ လည္းေကာင္း ျမန္မာနိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ တြင္ သာရွိသည္ ျဖစ္ေသာ သုဝဏၰ ဘူမိကို သာ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳ နိုင္ပါျပီ။
သွ်င္ ေလညင္း ။ ( ၆၊ ၆ ။ ၂၀၁၃ )
စာအကိုး အကား ။ ။ သုဝဏၰ ဘူမိေဒသ တည္ေနရာအမွန္ကို သမိုင္း သုေတ သန အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ညွိနွိဳင္း ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ။
ဦးနိုင္ဝင္း ၊ ေဒါက္တာ ရီရီေရႊ ၊ ဦးေဇာ္ဝင္း ။
ဓါတ္ပံု ပိုင္ရွင္အား မမွတ္မိေတာ့ပါ၍ အေထာက္အထားနွင့္ တကြ လာေရာက္ အတည္ျပဳေပးပါရန္ ။
