ဦးေပၚဦး ၏ အဆက္အႏြယ္ ဇယား း
အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးအေၾကာင္း နွင့္ ပတ္သတ္၍ ဦးေအာင္၊ ပိဋိကတ္ ဆရာ ျမိဳင္ ၊ ဦးေက်ာ္ထြန္း ၊ စာေတာ္ျပန္ ဆရာသိန္းတို႔က ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေဝခဲ႔ ဖူးၾကသည္ ။ ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ဦးေပၚဦး အေၾကာင္းကို သက္ၾကီးစကား သက္ငယ္ ၾကား အ ေနျဖင့္ ၾကားဖူး နားဝ႐ွိခဲ႔ ၾကျပီး ယခု အခ်ိန္ထိ ကိုးကား၍ ေျပာဆို ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္ ။ ဦးေပၚဦး သည္ အမွန္ တကယ္တြင္ ေတာ့ လူ အမ်ား သိထားသလို ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္ တစ္ဦး မဟုတ္ ပါ။ပ်က္တီး၊ ပ်က္ေခ်ာ္ေနတတ္သူလည္းမဟုတ္ျပန္ေပ။ထို႔ျပင္ ဝန္ၾကီးတစ္ဦး လည္း မဟုတ္ခဲ႔ပါ။ျမန္မာဘုရင္လက္ထက္ နန္းတြင္းအဖြဲ႕ အ စည္းတြင္ ေျမ တိုင္း အတြင္းဝန္ တစ္ဦးသာ ျဖစ္ပါသည္ ။ စာေရးဆ ရာမ်ား၏ ဖန္တီးခ်က္ သာ ျဖစ္ျပီး ထို ဖန္တီးခ်က္ မ်ားကို စာအုပ္ တစ္ခ်ိဳ႕ထဲတြင္ အကိုး အကား အျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾက၍ စာဖတ္သူ မ်ားမွ ေလွ်ာက္ထံုးမ်ား ထဲ႐ွိဦးေပၚဦးကို အစစ္ အမွန္ဟု ယံုၾကည္ သြားမည္ စိုးေသာေၾကာင့္ စာေရးဆရာ ဦးတင္နိုင္ တိုးမွ ဦးေပၚဦး ၏ ဘဝ သ႐ုပ္မွန္နွင့္ သူ၏ ေလ်ာက္ထံုး မ်ားကို သမိုင္း သု ေတ သန အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ႔ပါသည္။ဦးေပၚဦး၏အတၳဳပၸတၱိအက်ဥ္း။
(၁)။ေမြးသကၠရာဇ္ ။
အပိုင္း(၁) တြင္ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္သည့္ အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး၏ ေမြး သကၠရာဇ္ အမွန္မွာ ၁၁၂၁ ခု တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ (၁) ရက္ (၂၊၃၁၇၆၀) တနဂၤေႏြေန႔ ျဖစ္ပါသည္ ။
(၂) ။ ဇာတိေဒသ ။
အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး၏ ဇာတိေဒသ ကို ေမွာ္ဘီဆရာသိန္း ၾကီး က သူ၏ ပါး စပ္ရာဇဝင္ စာအုပ္တြင္ ေရဦး နယ္၊ေျမဒူး ေအာက္ တိုက္ တန္႕ဆည္႐ြာ(တ ဇယ္)ဟုေဖာ္ျပ ထား သည္။ေဆြမ်ိဳးသား ခ်င္း အစဥ္အဆက္မ်ား ႐ွိၾကေသး၍ ကု သိုလ္ေကာင္းမႈ ၊ သိမ္၊ ေက်ာင္း၊ ဇရပ္၊ေျမစိုက္ဘုရားမ်ား အထင္အ႐ွား ႐ွိေၾကာင္းကိုပါ ေရးသားေဖာ္ျပ ထားပါသည္။ ေမာင္သုတ၏ စာဆိုေတာ္မ်ား အတၳဳပတၱိစာအုပ္ တြင္လည္း ေျမဒူးနယ္ ေအာက္တိုက္ တန္႔ဆည္ ႐ြာဟူ၍ သာ ေဖာ္ျပခဲ႔သည္ ။
(၄) ။ ေမြးခ်င္းမ်ား ။
ဦးသန္းဝင္း႐ွိန္ ၏ ျမတ္ဗုဒၶ အလင္း စာအုပ္ တြင္ အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး ၌ ဦး တုတ္ၾကီး ဆိုသူအစ္ကို တစ္ဦး႐ွိ ေသာ္လည္း ထိုသူနွင့္ ပတ္သတ္၍ အမည္မွ လြဲ၍ အေထာက္ အထား တစ္စံုတရာ မေတြ႕႐ွိရပါ ။ ေနာက္ေမြးခ်င္း တစ္ဦး ကိုမူ မင္းလွသီရိ သီဟသူ က ပုဂံမင္း လက္ထက္ ခရစ္နွစ္ ၁၈၅၁ ခုနွစ္ တြင္ ေရးသားခဲ႕ေသာ " စာဆိုေတာ္ သံဃာေတာ္ တို႕စာရင္း " ေပမူ တြင္ ေဒၚနီဆို သူ အစ္မတစ္ဦး အေၾကာင္းပါသျဖင့္ သိရ သည္ ။ ေဒၚနီသည္ တစ္ခုလတ္ အ မ်ိဳးသမီး တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး ၁၇၉၃ တြင္ ငစင္႐ိုင္း ႐ြာသူၾကီး ဦးေ႐ႊေပၚ ေဒၚသာ ေအး တို႕၏ သား ရဟန္း လူထြက္ ဦးလြန္းေပၚ နွင့္ လက္ထပ္ခဲ႔ ျခင္းျဖစ္သည္ ။ တတိယ ေက်ာ္ေအာင္ စံထား ဆရာေတာ္ ျဖစ္ လာမည့္ ဦးလြန္း ေပၚသည္ ေဒၚနီ နွင့္ လက္ထပ္စဥ္က ဘုန္းၾကီး လူထြက္ တစ္ဦး ပင္ ျဖစ္၍ လႊတ္ေတာ္ စာေရး အျဖစ္ အမႈ ထမ္းခဲ႔သည္ ။ ေဒၚနီ နွင့္ ငါးနွစ္ မွ် သာ ေပါင္းသင္း ျပီး ၁၇၈၉ ခုနွစ္၌ ရဟန္းေဘာင္သို႕ ျပန္ လည္ ဝင္ေရာက္ ခဲ႕သည္ ။ ဤအခ်က္ အလက္မ်ား မွာ တတိယ ေက်ာ္ေအာင္ စံထား ဆရာေတာ္၏ ေထ႐ုပၸတၱိမွ ေကာက္နႈတ္ ခ်က္ ျဖစ္သည္ ။ Who's who in Burma စာအုပ္ စာမ်က္နွာ (၁၁၂) တြင္ေဖာ္ျပထား ခ်က္အရမူ သာယာဝတီမင္း လက္ထက္ ေ႐ႊလွံဝန္ၾကီး ဦးစို သည္ အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး နွင့္ ညီအစ္ကို ေတာ္စပ္သူ ဟုခန္႔မွန္းထား သည္ကို ေတြ႕နိုင္သည္ ။ သို႔ေသာ္ ညီ အစ္ကိုရင္းခ်ာ ေတာ့ဟုတ္ဟန္မတူပဲ ဝမ္းကြဲသာ ေတာ္စပ္ဟန္ ႐ွိ သည္ ။
၅ ။ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္မ်ား ။
အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး ၏ ေဆြစဥ္ မ်ိဳး ဆက္မ်ား ကို ယေန႕ အထင္ အ႐ွား မေတြ႕ရ ေတာ့ေပ။ အမရပူ ရျမိဳ ႕ ေရတြင္းညီေနာင္ အနီးေဆာင္းဒါး ယက္ ကန္းေက်ာင္း ေနရာသည္ ဦးေပၚဦး၏ မိ သားစုမ်ား ေနထိုင္ သြားရာ ေနရာ ျဖစ္သည္ ဟု အစဥ္အဆက္ ေျပာဆို ၾကပါသည္ ။ ဦးေပၚဦး၏ အဆက္အႏြယ္ မ်ား အမရပူရ မွ မႏၲေလး သို႕ေျပာင္းေ႐ႊ႕ အေျခစိုက္ကာ မိုက္ထုတ္လုပ္ငန္း ၊ ေ႐ႊဆိုင္းလုပ္ငန္း ျဖင့္အသက္ေမြး ကာ မထင္မ႐ွား ေနထိုင္ သြား ေၾကာင္း သိ ရပါသည္ ။ ဦးေပၚဦး၏ အဆက္ အႏြယ္မွ ေပါက္ဖြား လာသူ ဟူ၍ မွတ္တမ္း မွတ္ရာနွင့္ တကြ ေတြ႕႐ွိသူမွာ ဦးေပၚဦး ၏ ေျမး ဦးဖိုးကာ ျဖစ္ပါသည္ ။ ၁၄၊ ဧျပီ၊ ၁၈၇၄ တြင္ေရနံေခ်ာင္း ျမိဳ႕၌ ဖြားျမင္ခဲ႕ ေသာ ဦးဖိုးကာ သည္ ေတာင္ငူ ျမဴနီစပါယ္ ဒုဥကၠ ဌအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ႕သူျဖစ္သည္ ။ ကုန္းေဘာင္ ဆက္ မဟာရာဇဝင္ေတာ္ၾကီး ( တတိယတြဲ ) ေနာက္ဆက္တြဲ စာရင္း သူေဌး သူၾကြယ္ မ်ား ေခါင္းစည္း ေအာက္တြင္ " သီရိသာခမ ဟာသာလ ( ေမာင္မႈံ ၾကီး) သည္ ဦးဖိုးကာ၏ ဖခင္ျဖစ္ပါသည္ ။ မိခင္မွာ ေဒၚသင္ျဖစ္သည္ ။ The Burma Gazette 25 Aug ,1928, Electoral Roll of the Burma (European and Non- European ) Constituencies to the Legislative စာရင္း တြင္ အမွတ္(၈၄)၊ ဦးဖိုးကာ(ဘ) ေမာင္မံႈ - ေစ်းတန္း၊ ေတာင္ငူ ဟု ေတြ႕ရသည္ ။ Who's who in Burma - pp 112 " grand son of Shwe -lan Woon Gyi , the Minister in the region of King Tharawaddy or Shwe Bo Min ,Ava and Atwinwun U Paw U , the Minister in the region of Bodaw Paya , and his successor Bagyidaw " ဟုေဖာ္ျပ ထားသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဦးဖိုးကာ သည္ ေ႐ႊလွံဝန္ၾကီး ဦးစို နွင့္ အတြင္းဝန္ ဦးေပၚဦး တို႔၏ ေျမး ျဖစ္သည္ ။ ဦး ေပၚဦး ၏ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း မ်ားတြင္ ေျမဒူး ဆရာေတာ္ ႐ွင္နႏၵမဥၨဴ ကိုလည္း ထည့္သြင္းနိုင္ပါသည္ ။ ဆရာ ေတာ္သည္ ေ႐ႊဘိုခ႐ိုင္ တန္႔ဆည္ ျမိဳ႕နယ္ အင္ တိုင္း႐ြာ ဇာတိျဖစ္ ျပီး စာေပ က်မ္းတတ္ အေက်ာ္ အေမာ္ ျဖစ္သည္ ။ ဘိုး ေတာ္ဘု ရား နွင့္ သာယာဝတီမင္း လက္ထက္တိုင္ သက္ ေတာ္ ထင္႐ွား သိမီ ခဲ႕ လ်က္ ဦးေပၚဦးနွင့္ ညီ အစ္ကို ဝမ္းကြဲ ေတာ္စပ္သည္ ဟု သိရပါသည္ ။
(ဦးေပၚဦး ၏ အတၱဳပၸတၱိကို ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမည္ )
၂။ ဝန္႐ွင္ေတာ္ အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦးေလွ်ာက္ထံုး ေရးသားသူ ပိဋိကတ္ ဆ ရာျမိဳင္
ဦးေအာင္ေရးသား ျပဳစုခဲ႕ေသာ ကဝိေသတၱဳ မဥၨဴသာက်မ္း စာ အုပ္ အေရာင္း ရ တြင္က်ယ္၍ စာအုပ္ ထုတ္လုပ္သူ အီဗရာဟင္ သည္ ပိဋိကတ္ ဆရာျမိဳင္ ကို ခ်ဥ္းကပ္ ကာ အလားတူ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္ကို ေရးသား ျပဳ စု ေစသည္။ ဆရာျမိဳင္ ၏ အတၱဳပၸတၱိ အေၾကာင္း အရာနွင့္ ပတ္သတ္၍ မ်ားစြာ မသိ႐ွိပါ ။ လူျပန္ေတာ္ တစ္ဦး ျဖစ္မည္ဟု မွန္းဆၾက၍ အမည္ ေ႐ွ႕တြင္ ပိဋိ ကတ္ဟူေသာ ဂုဏ္ပုဒ္ေၾကာင့္ ပါဠိသကၠတ ကၽြမ္းက်င္သူ ျဖစ္ေပ မည္ ။ မွတ္ တမ္းတစ္ခု တြင္မူ ပိဋိကတ္ ဆရာျမိဳင္ သည္ ကနၵီျမိဳ႕ ဇာတိ ျဖစ္ျပီး မင္းခင္း ဆရာေတာ္ ဦးဝိမလ၏ တပည့္ရင္း ျဖစ္ ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္ ။ ပိဋိကတ္ ဆ ရာျမိဳင္ အေန နွင့္ ယင္းစာ အုပ္ေရးရာ ၌ ကိုးကားေသာ အေထာက္ အထား မ်ား ကို " တံဆိပ္ ေတာ္ရ ၊ မရ ဆရာေတာ္တို႕ ထံမွ လည္းေကာင္း ၊ မွဴးမ်ိဳး မတ္ ႏြယ္ ပညာ႐ွိတို႕ထံမွ ရ႐ွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႕သည္ ။ သို႔ရာတြင္ ဤအကိုး အကား ခိုင္မာ လွသည္ ဟုမဆို နိုင္ပါ ။ ပိဋကတ္ ဆရာ ျမိဳင္ သည္ ပိဋကတ္ ပါဠိ ကၽြမ္းက်င္သူ ပီပီ ဦးေပၚဦး ေခတ္တြင္ ထင္႐ွားေသာ သမိုင္းျဖစ္ ရပ္မွန္ မ်ားနွင့္ ေလွ်ာက္ထံုးအနည္းငယ္ ကို ေရာျပြမ္းလ်က္ တင္ျပထားသည္ ။ ပိဋ ကတ္ ဆရာျမိဳင္ သည္ ဤ စာအုပ္ကို ရတနာပံု မဏိ ရတနာ႐ံု ဆရာေတာ္ ၏ တိုက္ တြန္း ခ်က္ ေၾကာင့္ ေရးခဲ႕ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ထားသည္ ။ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္ဟု အမည္ သာ ေပးထား လ်က္ ဦးေပၚဦး၏ ေလွ်ာက္ ထားခ်က္ သံုးေလးပုဒ္သာ ပါဝင္ျပီး အမ်ားစု မွာ သမိုင္း မွတ္တမ္း သာ ျဖစ္ သည္ ။ စစ္ကိုင္းမင္း ( ဘၾကီးေတာ္ ) ၏ သမိုင္း မွတ္တမ္း စာအုပ္သာ ျဖစ္ သည္ ။ ပိဋကတ္ ဆရာျမိဳင္ အေနျဖင့္ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုး စာအုပ္ကို ေရး သားျပဳစုရာ ဦးေအာင္၏ က ဝိေသတၱဳမဥၨဴသာ က်မ္းကို မ်ားစြာအတုယူ ေရးခဲ႔ သည္မွာ ထင္ ႐ွားလွသည္ ။ စင္စစ္အားျဖင့္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္လယ္ ကာလ က ျမန္မာစာေပ တိုးတက္ထြန္းကား ခဲ႔ေပရာ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ ေမး ခြန္းနွင့္ အေျဖက်မ္းမ်ား အတန္သင့္႐ွိျပီးျဖစ္သည္ ။ သို႔ေသာ္ ယင္းက်မ္း အမ်ားစုမွာ ကိုလိုနီ ေခတ္ဦး ကာလ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ ထံုးေရးသား စဥ္ အခ်ိန္၌ ေပမူ အဆင့္သာ ႐ွိပါေသးသည္ ။ ေပမူ မ်ားကို ဖတ္႐ႈ ေလ့လာ ရန္ လက္လွမ္း မွီ သည့္ ပိဋကတ္ ဆရာျမိဳင္ သည္ သမိုင္း ျဖစ္ရပ္ မွန္ မ်ားနွင့္ ေရာေနွာ ထား သည့္ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုးစာအုပ္ ကိုေရးသားျပဳစုရန္ ခဲယဥ္းမည္ မဟုတ္ပါ ။
ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုးမ်ား အနီးကပ္ ေလ့လာခ်က္။
ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ ထံုး စာအုပ္ကို ပထမဆံုး ေရးသားခဲ ့ သည့္ ဦးေအာင္ ေရးသားျပဳစုသည့္ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုးမ်ားကို အနီး ကပ္ေလ့လာ ၾကည့္ ေသာအခါ ေလွ်ာက္ထံုး (၆) ခုကိုသာ ရက္စြဲ အတိအက်နွင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ႕ ေၾကာင္းေတြ႕ ရသည္ ။ ယင္း တို႕မွာ -
(၁)။ အဝိဇၨာ နွင့္ သခၤါရ ပစၥည္း ျပဳဟန္ ေမးျမန္းခ်က္ ။ (၂၄ ေမ ၁၇၈၇။
(၂)။ နိဗၺာနုပစၥယ ပရမတၱ ျဖစ္ရန္ ေမးျမန္းခ်က္ ။(၁၀ ဇြန္ ၁၇၈၇)။
(၃)။ စိတၱဇသဒၵါဥတုဇသဒၵါ ျဖစ္ဟန္ ေမးျမန္းခ်က္။ (၂၉ ဇူလိုင္ ၁၇၈၇)။
(၄)။ ဓမၼသဂၤဏီပါဠိေတာ္ အေၾကာင္း ေမးျမန္းခ်က္။(၁၇ ဧျပီ ၁၇၉၁)။
(၅)။ ႐ူပဘံု၌ ျဖစ္ကုန္ေသာ သတၱဝါတို႕တြင္ ဂႏၶ ၊ ရသ ၊ ၾသဇာ ႐ုပ္ တို႕႐ွိမ႐ွိ ေမးျမန္းခ်က္ ။(၂၆ ဇြန္ ၁၈၀၉)။
(၆)။ ေရသဘင္ပြဲ အေၾကာင္း ေမးျမန္းခ်က္ ။(၉ စက္တင္ဘာ ၁၈၁၀)။
တို႕ျဖစ္ၾကပါသည္ ။ ဘိုးေတာ္ဘုရား ကဦးေပၚဦး အား ေမးျမန္းခ်က္ မ်ားမွာ တရား ဓမၼ နွင့္စပ္လ်ဥ္း ေသာ ဘာသာေရး ဆိုင္ရာေမးျမန္းခ်က္မ်ား သာျဖစ္ ျပီး ဦးေပၚဦး က က်မ္းကိုး အေထာက္ အထား မ်ားနွင့္ တကြ ျပန္လည္ ေျဖ ၾကား ေလွ်ာက္ တင္ထားသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္ ။ အျခားမွတ္တမ္း မ်ားတြင္ ေတြ႕ရေသာ ဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုး တစ္ခုမွာ မင္းလွသီရိသီဟ သူ ေရးသား ျပဳစု ေသာ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ တို႕၏စာရင္း ေပမူပါ မံုေတာ ဆရာေတာ္ အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားခ်က္ ျဖစ္ သည္ ။ ဘၾကီးေတာ္ မင္းသည္ ၁၈၁၂ ခုနွစ္တြင္ အင္းဝျမိဳ႕ အ ေ႐ွ႕ေတာင္ဖက္ မိုးထိေက်ာင္း သို႕ထြက္ေတာ္မူစဥ္ မံုေတာဆရာ ေတာ္၏ ေထ႐ုပတၱိ ကိုေမးျမန္း ေလွ်ာက္ထားရန္ တာဝန္ေပး အပ္ ျခင္းခံခဲ႕ ရပါသည္ ။ ဆရာေတာ္က သူ႕၏ ဘဝျဖစ္စဥ္ မ်ား ကို ဦးေပၚ ဦးအား မိန္႕ၾကားခဲ႕ရာ ဦးေပၚဦးမွ ေရးမွတ္၍ ဘၾကီး ေတာ္မင္းကို ျပန္လည္ ေလွ်ာက္ထား ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္ ။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္္ ။
အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးႏွင့္သုေတသနအျမင္
စာကိုုး ။ ။ တင္နိုုင္တိုုး = အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး နွင့္ သမိုုင္းသုုေတသန အျမင္။
သွ်င္ေလညင္း ။ ( ၁၂ ၊ ၈ ၊ ၂၀၁၃ )
Photo း ဦးေပၚဦး၏ မိဘမ်ား ဇယား ။
